1. บทนำ

2. ภูมิหลังการศึกษาเมืองโบราณหริภุญชัย แบะความสัมพันธ์ระหว่างเมืองโบราณหริภุญชัย กับแหล่งโบราณร่วมสมัยในประเทศไทยและประเทศเพื่อนบ้าน

3. เมืองโบราณหริภุญชัย จากหลักฐานด้านเอกสารและหลักฐานทางด้านสถาปัตยกรรมที่สัมพันธ์กับหลักฐานเอกสาร

4. เมืองโบราณหริภุญชัย จากการดำเนินงานที่ผ่านมา

5. การขุดค้นทางโบราณคดีแหล่งพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ หริภุญชัย (วัดแสนข้าวห่อ) และแหล่งเจดีย์เชียงยัน : หลักฐานใหม่

6. การวิเคราะห์หลักฐานโบราณวัตถุจากการขุดค้นและการขุดแต่งทางโบราณคดี

7. เมืองโบราณหริภุญชัย: การบูรณาการหลักฐานทางประวัติศาสตร์และโบราณคดี

8. บทสรุป

วิทยานิพนธ์ฉบับนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาเมืองโบราณหริภุญไชย จากหลักฐานโบราณคดี โดยนำมาสอบทานกับหลักฐานด้านเอกสารและตรวจสอบความน่าเชื่อถือของหลักฐานด้านเอกสารโดยใช้หลักฐานโบราณคดี จากการศึกษาพบว่าเมืองโบราณหริภุญไชยมีร่องรอยของการอยู่อาศัยมาแล้ว 3 ระยะ ระยะแรก ราวพุทธศตวรรษที่ 13-14 บริเวณวัดสะดือเมืองเก่า กลางเมืองโบราณหริภุญไชย ระยะที่สอง ราวพุทธศตวรรษที่ 15-16 มีการอาศัยอยู่อย่างต่อเนื่อง ปรากฏหลักฐานจากการขุดค้นบริเวณศาลากลางจังหวัดลำพูน ระยะที่สาม ราวพุทธศตวรรษที่ 17-19 ชุมชนได้กระจายตัวออกไปยังบริเวณโดยรอบและพัฒนาเจริญสูงสุดก่อนที่จะล่มสลาย ทั้งยังได้ส่งอิทธิพลไปยังเมืองโบราณใกล้เคียงได้แก่ เวียงมโน เวียงเถาะ และเวียงท่ากาน ซึ่งมีความเจริญขึ้นในช่วงระยะเวลาเดียวกัน วัฒนธรรมของหริภุญไชยในช่วงแรกเริ่มได้รับอิทธิพลจากหลายวัฒนธรรมได้แก่ วัฒนธรรมทวารวดี วัฒนธรรมพยู และพุกาม รวมทั้งวัฒนธรรมเขมร โดยในช่วงหลังก็ได้ปรับเปลี่ยนมาเป็นรูปแบบของวัฒนธรรมหริภุญไชยของตัวเองอย่างแท้จริงและเจริญถึงขั้นสูงสุด เมื่อนำหลักฐานจารึกตำนานและพงศาวดาร มาตรวจสอบความน่าเชื่อถือ พบว่ากำเนิดและพัฒนาการของเมืองโบราณหริภุญไชยจากหลักฐานโบราณคดี มีความสอดคล้องในบางประการกับหลักฐานด้านจารึก ตำนานและพงศาวดาร แต่หากจะนำตำนานและพงศาวดารมาใช้ในการศึกษา ต้องใช้หลักฐานโบราณคดีและหลักฐานอื่น ๆ ร่วมด้วย ส่วนหลักฐานด้านสถาปัตยกรรม ได้แสดงให้เห็นถึงอิทธิพลจากวัฒนธรรมอื่น ๆ ก่อให้เกิดรูปแบบที่แตกต่างและหลากหลายของศิลปกรรมและสถาปัตยกรรมในเมืองโบราณหริภุญไชยนี้ โดยแบ่งกลุ่มอิทธิพลและที่มาได้ 4 กลุ่มคือ อิทธิพลวัฒนธรรมปาละ-พุกาม อิทธิพลวัฒนธรรมทวารวดี อิทธิพลวัฒนธรรม พยู-พุกาม และอิทธิพลเจดีย์ลังกา