บทคัดย่อภาษาไทย

บทคัดย่อภาษาอังกฤษ

กิตติกรรมประกาศ

สารบัญตาราง

สารบัญภาพ

สารบัญภาพประกอบ

บทที่ 1 บทนํา

ความเป็นมาและความสำคัญของปัญหา

ความมุ่งหมายและวัตถุประสงค์ของการศึกษา

ขอบเขตของการศึกษา

ขั้นตอนของการศึกษา

คำจำกัดความที่ใช้ในการศึกษา

บทที่ 2 แนวความคิดในการศึกษาพิธีศพ

โบราณคดีพิธีศพ-โบราณคดีแห่งความตาย

แนวคิดในการศึกษาพิธีศพที่เป็นภาพสะท้อนทางสังคม

   แนวคิดของ อาเธอร์ แซกส์ (Arthur Saxe)

   แนวคิดของ ลิวอิส อาร์. บินฟอร์ด (Lewis R. Binford)

   แนวคิดของโจเซฟ เทนเตอร์ (Joseph A. Tainter)

   แนวคิดของจอห์น โอเช่ (John O'Shea)

แนวคิดในการศึกษาพิธีศพที่เป็นภาพสะท้อนของความคิดความเชื่อ

   แนวคิดของคริสโตเฟอร์ คาร์ร (Christopher Carr)

แนวคิดในการจัดกลุ่มสังคมตามแบบวิวัฒนาการ

กรณีตัวอย่างงานการศึกษาพิธีศพ

   การศึกษามิติทางสังคมในวัฒนธรรมนาตูเฟียนของแกรี่ เอ. ไรท์

   การศึกษาลักษณะทางสังคมในแหล่งโบราณคดีโนนนกทาของดอน ไบยาด (Donn Bayard)

ระเบียบวิธีการศึกษาพิธีกรรมฝังศพในภาชนะดินเผาในลุ่มแม่น้ำมูล-ซี

ความหมายของการจัดระเบียบทางสังคมและนัยทางโบราณคดี

สรุป

บทที่ 3 การฝังศพในภาชนะดินเผาจากหลักฐานทางโบราณคดีและชาติพันธ์วรรณนาที่พบ ในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้

หลักฐานการฝังศพในภาชนะดินเผาในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้

   ประเทศฟิลิปปินส์

   ประเทศเวียดนาม

   ประเทศอินโดนีเซีย

   ประเทศมาเลเซีย

   ประเทศสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว

   ประเทศไต้หวัน

   ประเทศเกาหลี

หลักฐานทางชาติพันธ์วรรณนาเกี่ยวกับการฝังศพในภาชนะดินเผาในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้

   เบราวัน เกาะบอร์เนียว ประเทศมาเลเชีย

   ชาวซูลอด ในฟิลิปปินส์

สมมติฐาน ข้อเสนอ และข้อโต้แย้งต่าง ๆ

   ข้อเสนอเรื่องกำเนิดหรือที่มาของการฝังศพในภาชนะดินเผา

   ข้อเสนอเรื่องการแพร่กระจายของการฝังศพในภาชนะดินเผา

ลำดับอายุสมัย

สรุปภาพรวมหลักฐานการฝังศพในภาชนะดินเผาในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้

บทที่ 4 แบบแผนการฝังศพในภาชนะดินเผาในลุ่มแม่น้ำมูล-ซี. กลุ่มวัฒนธรรมในลุ่มแม่น้ำมูล-ซี

แหล่งโบราณคดีที่พบหลักฐานการฝังศพในภาชนะดินเผาในลุ่มแม่น้ำมูล-ชี

   แหล่งโบราณคดีโนนยาง

   แหล่งโบราณคดีบ้านยะลึก

   แหล่งโบราณคดีบ้านเมืองเพีย

   แหล่งโบราณคดีบ้านกระเบื้องนอก

   แหล่งโบราณคดีเมืองฟ้าแดดสงยาง

   แหล่งโบราณคดีบ้านก้านเหลือง

   แหล่งโบราณคดีเมืองโบราณนครจำปาศรี

   แหล่งโบราณคดีโนนแก

   แหล่งโบราณคดีบ้านเมืองบัว

   แหล่งโบราณคดีบ้านโนนสวรรค์

   แหล่งโบราณคดีบ้านโพนเงิน (โพนทอง)

แหล่งโบราณคดีที่พบหลักฐานการฝังศพในภาชนะดินเผาจากการสำรวจ ข้อเสนอแนะและสมมติฐานเกี่ยวกับการฝังศพที่พบในลุ่มแม่น้ำมูล-ชี

ลำดับอายุสมัย

สรุปและอภิปราย

บทที่ 5 ผลการวิเคราะห์แบบแผนการฝังศพในภาชนะดินเผา

การวิเคราะห์แบบแผนการฝังศพในภาชนะดินเผา

   การวิเคราะห์โครงกระดูก

   การวิเคราะห์รูปแบบของการฝังศพและการจัดวางภาชนะฝังศพ

   การวิเคราะห์ภาชนะฝังศพ

   การวิเคราะห์โบราณวัตถุอื่น ๆ

ปัญหาในการวิเคราะห์

ผลการวิเคราะห์พิธีกรรมฝังศพในภาชนะดินเผา

   โครงกระดูกมนุษย์

       จำนวนโครงกระดูกในภาชนะบรรจุกระดูก

       สภาพของกระดูก

       กระดูกเผาไฟหรือไม่เผาไฟ

       การวิเคราะห์อายุและเพศของโครงกระดูก

   การวิเคราะห์รูปแบบและวิธีการฝังศพ

       การฝังครั้งที่หนึ่งหรือครั้งที่สอง

       การฝังในแนวตั้งหรือแนวนอน

       การฝังกลุ่มหรือเดี่ยว

       ทิศทางการฝังภาชนะฝังศพ

       มีการขุดหลุมฝังภาชนะฝังศพ

       การเตรียมพื้นที่รองรับภาชนะฝังศพ

   การวิเคราะห์ภาชนะฝังศพ

       ภาชนะบรรจุกระดูก

       ฝาปิดภาชนะบรรจุกระดูก

       ภาชนะประกอบอื่น ๆ

   ของอุทิศที่พบร่วมภายในภาชนะฝังศพ

       ภาชนะดินเผาใบเล็ก

       เครื่องประดับสำริด

       ลูกปัด

       กระดูกสัตว์

        อื่น ๆ

อภิปรายผลการวิเคราะห์

       แหล่งโบราณคดีเมืองโบราณนครจำปาศรี

       แหล่งโบราณคดีโนนแก

       แหล่งโบราณคดีบ้านเมืองบัว

สรุป

บทที่ 6 สรุปผลการศึกษาและข้อเสนอแนะ

   สรุปผลการศึกษา

   ข้อเสนอแนะสำหรับการวิจัยขั้นต่อไป

บรรณนานุกรม

ภาคผนวก ก

ภาคผนวก ข

ประวัติผู้วิจัย

การศึกษาแบบแผนการฝังศพในภาชนะดินเผาในลุ่มแม่น้ำมูล-ชีครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อ ศึกษาถึงลักษณะทางสังคมภายในของชุมชนโบราณที่ประกอบพิธีกรรมฝังศพในภาชนะดินเผา บริเวณลุ่มแม่น้ำมูล-ชี ความเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นภายในชุมชนโบราณดังกล่าว เพื่อศึกษาเปรียบเทียบระหว่างแหล่งโบราณคดีในแต่ละพื้นที่ศึกษา และเพื่อศึกษาภาพรวมของแบบแผนประเพณีฝังศพในภาชนะดินเผาของลุ่มแม่น้ำมูล-ชี ซึ่งเป็นแบบแผนพิเศษแตกต่างจากที่พบในแหล่งโบราณคดีอื่น ๆ ในภูมิภาคต่าง ๆ ของไทย โดยการศึกษาครั้งนี้ได้ทำการวิเคราะห์โบราณวัตถุใน 4 ประเด็นสำคัญ ดังนี้ 1) การวิเคราะห์โครงกระดูกมนุษย์ 2) การวิเคราะห์รูปแบบของการฝังศพและการจัดวางภาชนะฝังศพ 3) การวิเคราะห์ภาชนะฝังศพ และ 4) การวิเคราะห์สิ่งของที่อุทิศให้กับศพ โดยศึกษาเปรียบเทียบระหว่างแหล่งโบราณคดี 3 แห่ง ได้แก่ แหล่งโบราณคดีเมืองโบราณจำปาศีร แหล่งโบราณคดีโนนแก และแหล่งโบราณคดีบ้านเมืองบัว ร่วมกับการศึกษาเอกสารเกี่ยวกับแหล่งโบราณคดีที่พบการฝังศพในภาชนะดินเผาทั้งในประเทศและนอกประเทศ ผลการศึกษาพบว่า ชุมชนที่ปฎิบัติพิธีกรรมปลงศพในภาชนะดินเผานั้น เป็นชุมชนที่มีความซับซ้อนในสังคมค่อนข้างสูงในระดับแว่นแคว้น รวมทั้ง มีการจำแนกความแตกต่างโครงสร้างทางสถานภาพที่ปรากฎในหลักฐานการฝังศพ ในด้านการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นภายในชุมชนโบราณดังกล่าว พบว่า มีความต่อเนื่องของการอยู่อาศัยเข้าสู่สมัยประวัติศาสตร์ที่ได้รับอิทธิพลทางวัฒนธรรมจากภายนอก การศึกษาเปรียบเทียบระหว่างแหล่งโบราณคดีในแต่ละพื้นที่ ศึกษาว่ามีลักษณะทางสังคมแต่ละวัฒนธรรมอยู่ในระดับสังคมแว่นแคว้น และ การศึกษาภาพรวมของแบบแผนประเพณีฝังศพ ในภาชนะดินเผาของลุ่มแม่น้ำมูล-ชี พบว่า แต่ละแห่งที่ศึกษานั้นมีลักษณะเฉพาะของคน