หน้าแรก บทความ สรรสาระอารยธรรมทวารวดีในนครปฐม : แนวทางสู่การสร้างสรรค์เพลงชุด พุทธเจดีย์ทวารดีศรีนครปฐม

สรรสาระอารยธรรมทวารวดีในนครปฐม : แนวทางสู่การสร้างสรรค์เพลงชุด พุทธเจดีย์ทวารดีศรีนครปฐม

สรรสาระอารยธรรมทวารวดีในนครปฐม : แนวทางสู่การสร้างสรรค์เพลงชุด พุทธเจดีย์ทวารดีศรีนครปฐม

ชื่อผู้แต่ง สรายุทธ์ โชติรัตน์, ภัทระ คมขำ
วารสาร/นิตยสาร วารสารอารยธรรมศึกษาโขง-สาละวิน
เดือน กรกฎาคม-ธันวาคม
ปี 2562
ปีที่ 10
ฉบับที่ 2
หน้าที่ 86-125
ภาษา ไทย
หัวเรื่อง ทวารวดี, พุทธเจดีย์, ชาติพันธุ์, สถาปัตยกรรม, ดนตรี

เนื้อหาโดยย่อ

สรรสาระอารยธรรมทวารวดีในนครปฐม : แนวทางสู่การสร้างสรรค์เพลงชุด พุทธเจดีย์ทวารดีศรีนครปฐม เป็นส่วนหนึ่งของวิทยานิพนธ์การสร้างสรรค์ผลงานทางดุริยางคศิลป์ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาพื้นฐานทางสังคมที่เกี่ยวข้องกับความเชื่อ ชาติพันธุ์ ภาษา รูปแบบสถาปัตยกรรม ภูมิหลังทางประวัติศาสตร์ และดนตรีที่เกี่ยวข้องกับพุทธเจดีย์ 7 องค์ โดยใช้วิธีวิจัยเชิงคุณภาพ ผลการวิจัยพบว่า ส่วนที่ 1 ด้านความเชื่อชาวทวารวดีนับถือพระพุทธศาสนานิกายเถรวาทสูงสุด ชาติพันธุ์ พบปรากฏ 2 ประเด็น คือ 1) ประชากรเป็นชนชาติมอญ 2) ประชากรเป็นชนชาติผสม ประกอบด้วยชาวมอญ ไต เป็นหลัก ภาษาลักษณะอักษรภาษาใช้ 3 ภาษาคือ ภาษาบาลี ภาษาสันสกฤต และภาษามอญโบราณ  และรูปแบบสถาปัตยกรรม อยู่ในรูปสถูปเจดีย์ ส่วนที่ 2 การศึกษาภูมิหลังทางประวัติศาสตร์ปรากฏ 2 ประเด็นคือ 1) จากนิทานพื้นบ้าน พระยากง พระยาพาน 2) สร้างขึ้นเพื่อเป็นที่บรรจุพระบรมธาตุ ถือเป็นสิ่งดึงดูดจิตใจสูงสุด ตั้งแต่พุทธศตวรรษที่ 3 จนถึงสมัยทวารวดีแท้ในพุทธศตวรรษที่ 11-16  รูปแบบการสร้างพุทธเจดีย์ ประกอบด้วย 3 ส่วน คือ ส่วนฐาน เรียกว่า บัววลัย รับอารยธรรมอินเดีย ศิลปะชวาภาคกลาง ศิลปะจาม ศิลปะเขมร ส่วนเรือนธาตุ ยกเก็จที่มุมมีการยกกระเปาะประดับปราสาทจำลองหรือจระนำ ส่วนยอด อิทธิพลศิลปะชวาภาคกลาง เขมรและจาม เป็นเจดีย์ทรงปราสาทยอด ทรงระฆังเป็นแบบหม้อน้ำ มีส่วนยอดเป็นฉัตร ศิลปะชวาภาคกลาง ส่วนที่ 3 ด้านดนตรีที่เกี่ยวข้องกับพุทธเจดีย์ 7 องค์ ในจังหวัดนครปฐม สรุปผลการวิจัยเป็น 3 ประเด็น คือ 1) กลุ่มดนตรีในทวารวดี การศึกษาประเด็นเครื่องดนตรี พบเครื่องดนตรี 3 ประเภท จำนวน 7 ชิ้น คือ ประเภทเครื่องดีด ได้แก่ พิณน้ำเต้า พิณ 5 สาย และจะเข้  ประเภทเครื่องตี ได้แก่ ฉิ่ง กรับพวง  และประเภทเครื่องเป่า ได้แก่ สังข์ ขลุ่ย และปี่ 2) กลุ่มดนตรีทวารวดีที่เกี่ยวข้องกับพุทธเจดีย์ในเมืองนครปฐม พบเครื่องดนตรี 2 ประเภท จำนวน 2 ชิ้น คือ ประเภทเครื่องดีด ได้แก่ พิณ ประเภทเครื่องตี ได้แก่ ระฆังหิน ทั้ง 2 ประเด็นเกี่ยวของกับการบูชา แสดงออกถึงความเคารพ 3) กลุ่มวัฒนธรรมดนตรีในเมืองนครปฐมที่เกี่ยวข้องกับพุทธเจดีย์ทั้ง 7 องค์ การศึกษาประเด็นวงดนตรี พบความสัมพันธ์ด้านดนตรีมีทั้งหมด 6 ชุมชน จำนวน 10 วง ประเภทวงดนตรี ได้แก่ วงเครื่องสายไทย วงเครื่องสายผสม วงปี่พาทย์ไทย วงปี่พาทย์มอญ วงมโหรี บทบาทความสัมพันธ์ด้านดนตรีที่เกี่ยวข้องกับพุทธเจดีย์ พบว่า มีบทบาทต่อชุมชน และวัฒนธรรม 2 ลักษณะ คือ 1 ) ในฐานะดนตรีประกอบพิธีกรรม 2) บทบาทของดนตรีที่มีต่อสังคม องค์ประกอบทั้ง 3 ส่วนใช้เป็นแรงบันดาลใจและจินตนาการในการสร้างสรรค์ผลงาน

คำสำคัญ/ป้ายกำกับ

ทวารวดี เครื่องดนตรี

ยุคสมัย

ทวารวดี

จำนวนผู้เข้าชม

7

วันที่เผยแพร่ข้อมูล

18 ก.พ. 2568

สรรสาระอารยธรรมทวารวดีในนครปฐม : แนวทางสู่การสร้างสรรค์เพลงชุด พุทธเจดีย์ทวารดีศรีนครปฐม

  • สรรสาระอารยธรรมทวารวดีในนครปฐม : แนวทางสู่การสร้างสรรค์เพลงชุด พุทธเจดีย์ทวารดีศรีนครปฐม
  • blog-img
    ชื่อผู้แต่ง :
    สรายุทธ์ โชติรัตน์, ภัทระ คมขำ

    ชื่อบทความ :
    สรรสาระอารยธรรมทวารวดีในนครปฐม : แนวทางสู่การสร้างสรรค์เพลงชุด พุทธเจดีย์ทวารดีศรีนครปฐม

    วารสาร/นิตยสาร
    วารสาร/นิตยสาร :
    วารสารอารยธรรมศึกษาโขง-สาละวิน

    เดือน
    เดือน :
    กรกฎาคม-ธันวาคม

    ปี :
    2562

    ปีที่ :
    10

    ฉบับที่ :
    2

    หน้าที่ :
    86-125

    ภาษา :
    ไทย

    หัวเรื่อง :
    ทวารวดี, พุทธเจดีย์, ชาติพันธุ์, สถาปัตยกรรม, ดนตรี

    เนื้อหาโดยย่อ

    สรรสาระอารยธรรมทวารวดีในนครปฐม : แนวทางสู่การสร้างสรรค์เพลงชุด พุทธเจดีย์ทวารดีศรีนครปฐม เป็นส่วนหนึ่งของวิทยานิพนธ์การสร้างสรรค์ผลงานทางดุริยางคศิลป์ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาพื้นฐานทางสังคมที่เกี่ยวข้องกับความเชื่อ ชาติพันธุ์ ภาษา รูปแบบสถาปัตยกรรม ภูมิหลังทางประวัติศาสตร์ และดนตรีที่เกี่ยวข้องกับพุทธเจดีย์ 7 องค์ โดยใช้วิธีวิจัยเชิงคุณภาพ ผลการวิจัยพบว่า ส่วนที่ 1 ด้านความเชื่อชาวทวารวดีนับถือพระพุทธศาสนานิกายเถรวาทสูงสุด ชาติพันธุ์ พบปรากฏ 2 ประเด็น คือ 1) ประชากรเป็นชนชาติมอญ 2) ประชากรเป็นชนชาติผสม ประกอบด้วยชาวมอญ ไต เป็นหลัก ภาษาลักษณะอักษรภาษาใช้ 3 ภาษาคือ ภาษาบาลี ภาษาสันสกฤต และภาษามอญโบราณ  และรูปแบบสถาปัตยกรรม อยู่ในรูปสถูปเจดีย์ ส่วนที่ 2 การศึกษาภูมิหลังทางประวัติศาสตร์ปรากฏ 2 ประเด็นคือ 1) จากนิทานพื้นบ้าน พระยากง พระยาพาน 2) สร้างขึ้นเพื่อเป็นที่บรรจุพระบรมธาตุ ถือเป็นสิ่งดึงดูดจิตใจสูงสุด ตั้งแต่พุทธศตวรรษที่ 3 จนถึงสมัยทวารวดีแท้ในพุทธศตวรรษที่ 11-16  รูปแบบการสร้างพุทธเจดีย์ ประกอบด้วย 3 ส่วน คือ ส่วนฐาน เรียกว่า บัววลัย รับอารยธรรมอินเดีย ศิลปะชวาภาคกลาง ศิลปะจาม ศิลปะเขมร ส่วนเรือนธาตุ ยกเก็จที่มุมมีการยกกระเปาะประดับปราสาทจำลองหรือจระนำ ส่วนยอด อิทธิพลศิลปะชวาภาคกลาง เขมรและจาม เป็นเจดีย์ทรงปราสาทยอด ทรงระฆังเป็นแบบหม้อน้ำ มีส่วนยอดเป็นฉัตร ศิลปะชวาภาคกลาง ส่วนที่ 3 ด้านดนตรีที่เกี่ยวข้องกับพุทธเจดีย์ 7 องค์ ในจังหวัดนครปฐม สรุปผลการวิจัยเป็น 3 ประเด็น คือ 1) กลุ่มดนตรีในทวารวดี การศึกษาประเด็นเครื่องดนตรี พบเครื่องดนตรี 3 ประเภท จำนวน 7 ชิ้น คือ ประเภทเครื่องดีด ได้แก่ พิณน้ำเต้า พิณ 5 สาย และจะเข้  ประเภทเครื่องตี ได้แก่ ฉิ่ง กรับพวง  และประเภทเครื่องเป่า ได้แก่ สังข์ ขลุ่ย และปี่ 2) กลุ่มดนตรีทวารวดีที่เกี่ยวข้องกับพุทธเจดีย์ในเมืองนครปฐม พบเครื่องดนตรี 2 ประเภท จำนวน 2 ชิ้น คือ ประเภทเครื่องดีด ได้แก่ พิณ ประเภทเครื่องตี ได้แก่ ระฆังหิน ทั้ง 2 ประเด็นเกี่ยวของกับการบูชา แสดงออกถึงความเคารพ 3) กลุ่มวัฒนธรรมดนตรีในเมืองนครปฐมที่เกี่ยวข้องกับพุทธเจดีย์ทั้ง 7 องค์ การศึกษาประเด็นวงดนตรี พบความสัมพันธ์ด้านดนตรีมีทั้งหมด 6 ชุมชน จำนวน 10 วง ประเภทวงดนตรี ได้แก่ วงเครื่องสายไทย วงเครื่องสายผสม วงปี่พาทย์ไทย วงปี่พาทย์มอญ วงมโหรี บทบาทความสัมพันธ์ด้านดนตรีที่เกี่ยวข้องกับพุทธเจดีย์ พบว่า มีบทบาทต่อชุมชน และวัฒนธรรม 2 ลักษณะ คือ 1 ) ในฐานะดนตรีประกอบพิธีกรรม 2) บทบาทของดนตรีที่มีต่อสังคม องค์ประกอบทั้ง 3 ส่วนใช้เป็นแรงบันดาลใจและจินตนาการในการสร้างสรรค์ผลงาน

    หลักฐานสำคัญ

    ห้องสมุดแนะนำ :

    ลิงก์ที่มา :

    ดาวน์โหลดบทความ :

    ยุคสมัย
    ทวารวดี

    คำสำคัญ/ป้ายกำกับ
    ทวารวดี เครื่องดนตรี

    วันที่เผยแพร่ข้อมูล : 18 ก.พ. 2568
    จำนวนผู้เข้าชม : 7