ชื่อผู้แต่ง | สรายุทธ์ โชติรัตน์, ภัทระ คมขำ |
วารสาร/นิตยสาร | วารสารอารยธรรมศึกษาโขง-สาละวิน |
เดือน | กรกฎาคม-ธันวาคม |
ปี | 2562 |
ปีที่ | 10 |
ฉบับที่ | 2 |
หน้าที่ | 86-125 |
ภาษา | ไทย |
หัวเรื่อง | ทวารวดี, พุทธเจดีย์, ชาติพันธุ์, สถาปัตยกรรม, ดนตรี |
สรรสาระอารยธรรมทวารวดีในนครปฐม : แนวทางสู่การสร้างสรรค์เพลงชุด พุทธเจดีย์ทวารดีศรีนครปฐม เป็นส่วนหนึ่งของวิทยานิพนธ์การสร้างสรรค์ผลงานทางดุริยางคศิลป์ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาพื้นฐานทางสังคมที่เกี่ยวข้องกับความเชื่อ ชาติพันธุ์ ภาษา รูปแบบสถาปัตยกรรม ภูมิหลังทางประวัติศาสตร์ และดนตรีที่เกี่ยวข้องกับพุทธเจดีย์ 7 องค์ โดยใช้วิธีวิจัยเชิงคุณภาพ ผลการวิจัยพบว่า ส่วนที่ 1 ด้านความเชื่อชาวทวารวดีนับถือพระพุทธศาสนานิกายเถรวาทสูงสุด ชาติพันธุ์ พบปรากฏ 2 ประเด็น คือ 1) ประชากรเป็นชนชาติมอญ 2) ประชากรเป็นชนชาติผสม ประกอบด้วยชาวมอญ ไต เป็นหลัก ภาษาลักษณะอักษรภาษาใช้ 3 ภาษาคือ ภาษาบาลี ภาษาสันสกฤต และภาษามอญโบราณ และรูปแบบสถาปัตยกรรม อยู่ในรูปสถูปเจดีย์ ส่วนที่ 2 การศึกษาภูมิหลังทางประวัติศาสตร์ปรากฏ 2 ประเด็นคือ 1) จากนิทานพื้นบ้าน พระยากง พระยาพาน 2) สร้างขึ้นเพื่อเป็นที่บรรจุพระบรมธาตุ ถือเป็นสิ่งดึงดูดจิตใจสูงสุด ตั้งแต่พุทธศตวรรษที่ 3 จนถึงสมัยทวารวดีแท้ในพุทธศตวรรษที่ 11-16 รูปแบบการสร้างพุทธเจดีย์ ประกอบด้วย 3 ส่วน คือ ส่วนฐาน เรียกว่า บัววลัย รับอารยธรรมอินเดีย ศิลปะชวาภาคกลาง ศิลปะจาม ศิลปะเขมร ส่วนเรือนธาตุ ยกเก็จที่มุมมีการยกกระเปาะประดับปราสาทจำลองหรือจระนำ ส่วนยอด อิทธิพลศิลปะชวาภาคกลาง เขมรและจาม เป็นเจดีย์ทรงปราสาทยอด ทรงระฆังเป็นแบบหม้อน้ำ มีส่วนยอดเป็นฉัตร ศิลปะชวาภาคกลาง ส่วนที่ 3 ด้านดนตรีที่เกี่ยวข้องกับพุทธเจดีย์ 7 องค์ ในจังหวัดนครปฐม สรุปผลการวิจัยเป็น 3 ประเด็น คือ 1) กลุ่มดนตรีในทวารวดี การศึกษาประเด็นเครื่องดนตรี พบเครื่องดนตรี 3 ประเภท จำนวน 7 ชิ้น คือ ประเภทเครื่องดีด ได้แก่ พิณน้ำเต้า พิณ 5 สาย และจะเข้ ประเภทเครื่องตี ได้แก่ ฉิ่ง กรับพวง และประเภทเครื่องเป่า ได้แก่ สังข์ ขลุ่ย และปี่ 2) กลุ่มดนตรีทวารวดีที่เกี่ยวข้องกับพุทธเจดีย์ในเมืองนครปฐม พบเครื่องดนตรี 2 ประเภท จำนวน 2 ชิ้น คือ ประเภทเครื่องดีด ได้แก่ พิณ ประเภทเครื่องตี ได้แก่ ระฆังหิน ทั้ง 2 ประเด็นเกี่ยวของกับการบูชา แสดงออกถึงความเคารพ 3) กลุ่มวัฒนธรรมดนตรีในเมืองนครปฐมที่เกี่ยวข้องกับพุทธเจดีย์ทั้ง 7 องค์ การศึกษาประเด็นวงดนตรี พบความสัมพันธ์ด้านดนตรีมีทั้งหมด 6 ชุมชน จำนวน 10 วง ประเภทวงดนตรี ได้แก่ วงเครื่องสายไทย วงเครื่องสายผสม วงปี่พาทย์ไทย วงปี่พาทย์มอญ วงมโหรี บทบาทความสัมพันธ์ด้านดนตรีที่เกี่ยวข้องกับพุทธเจดีย์ พบว่า มีบทบาทต่อชุมชน และวัฒนธรรม 2 ลักษณะ คือ 1 ) ในฐานะดนตรีประกอบพิธีกรรม 2) บทบาทของดนตรีที่มีต่อสังคม องค์ประกอบทั้ง 3 ส่วนใช้เป็นแรงบันดาลใจและจินตนาการในการสร้างสรรค์ผลงาน
สรรสาระอารยธรรมทวารวดีในนครปฐม : แนวทางสู่การสร้างสรรค์เพลงชุด พุทธเจดีย์ทวารดีศรีนครปฐม เป็นส่วนหนึ่งของวิทยานิพนธ์การสร้างสรรค์ผลงานทางดุริยางคศิลป์ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาพื้นฐานทางสังคมที่เกี่ยวข้องกับความเชื่อ ชาติพันธุ์ ภาษา รูปแบบสถาปัตยกรรม ภูมิหลังทางประวัติศาสตร์ และดนตรีที่เกี่ยวข้องกับพุทธเจดีย์ 7 องค์ โดยใช้วิธีวิจัยเชิงคุณภาพ ผลการวิจัยพบว่า ส่วนที่ 1 ด้านความเชื่อชาวทวารวดีนับถือพระพุทธศาสนานิกายเถรวาทสูงสุด ชาติพันธุ์ พบปรากฏ 2 ประเด็น คือ 1) ประชากรเป็นชนชาติมอญ 2) ประชากรเป็นชนชาติผสม ประกอบด้วยชาวมอญ ไต เป็นหลัก ภาษาลักษณะอักษรภาษาใช้ 3 ภาษาคือ ภาษาบาลี ภาษาสันสกฤต และภาษามอญโบราณ และรูปแบบสถาปัตยกรรม อยู่ในรูปสถูปเจดีย์ ส่วนที่ 2 การศึกษาภูมิหลังทางประวัติศาสตร์ปรากฏ 2 ประเด็นคือ 1) จากนิทานพื้นบ้าน พระยากง พระยาพาน 2) สร้างขึ้นเพื่อเป็นที่บรรจุพระบรมธาตุ ถือเป็นสิ่งดึงดูดจิตใจสูงสุด ตั้งแต่พุทธศตวรรษที่ 3 จนถึงสมัยทวารวดีแท้ในพุทธศตวรรษที่ 11-16 รูปแบบการสร้างพุทธเจดีย์ ประกอบด้วย 3 ส่วน คือ ส่วนฐาน เรียกว่า บัววลัย รับอารยธรรมอินเดีย ศิลปะชวาภาคกลาง ศิลปะจาม ศิลปะเขมร ส่วนเรือนธาตุ ยกเก็จที่มุมมีการยกกระเปาะประดับปราสาทจำลองหรือจระนำ ส่วนยอด อิทธิพลศิลปะชวาภาคกลาง เขมรและจาม เป็นเจดีย์ทรงปราสาทยอด ทรงระฆังเป็นแบบหม้อน้ำ มีส่วนยอดเป็นฉัตร ศิลปะชวาภาคกลาง ส่วนที่ 3 ด้านดนตรีที่เกี่ยวข้องกับพุทธเจดีย์ 7 องค์ ในจังหวัดนครปฐม สรุปผลการวิจัยเป็น 3 ประเด็น คือ 1) กลุ่มดนตรีในทวารวดี การศึกษาประเด็นเครื่องดนตรี พบเครื่องดนตรี 3 ประเภท จำนวน 7 ชิ้น คือ ประเภทเครื่องดีด ได้แก่ พิณน้ำเต้า พิณ 5 สาย และจะเข้ ประเภทเครื่องตี ได้แก่ ฉิ่ง กรับพวง และประเภทเครื่องเป่า ได้แก่ สังข์ ขลุ่ย และปี่ 2) กลุ่มดนตรีทวารวดีที่เกี่ยวข้องกับพุทธเจดีย์ในเมืองนครปฐม พบเครื่องดนตรี 2 ประเภท จำนวน 2 ชิ้น คือ ประเภทเครื่องดีด ได้แก่ พิณ ประเภทเครื่องตี ได้แก่ ระฆังหิน ทั้ง 2 ประเด็นเกี่ยวของกับการบูชา แสดงออกถึงความเคารพ 3) กลุ่มวัฒนธรรมดนตรีในเมืองนครปฐมที่เกี่ยวข้องกับพุทธเจดีย์ทั้ง 7 องค์ การศึกษาประเด็นวงดนตรี พบความสัมพันธ์ด้านดนตรีมีทั้งหมด 6 ชุมชน จำนวน 10 วง ประเภทวงดนตรี ได้แก่ วงเครื่องสายไทย วงเครื่องสายผสม วงปี่พาทย์ไทย วงปี่พาทย์มอญ วงมโหรี บทบาทความสัมพันธ์ด้านดนตรีที่เกี่ยวข้องกับพุทธเจดีย์ พบว่า มีบทบาทต่อชุมชน และวัฒนธรรม 2 ลักษณะ คือ 1 ) ในฐานะดนตรีประกอบพิธีกรรม 2) บทบาทของดนตรีที่มีต่อสังคม องค์ประกอบทั้ง 3 ส่วนใช้เป็นแรงบันดาลใจและจินตนาการในการสร้างสรรค์ผลงาน