ชื่อผู้แต่ง | พิภู บุษบก และ ศุภการ สิริไพศาล |
วารสาร/นิตยสาร | วารสารมหาวิทยาลัยศิลปากร |
ปี | 2020 |
ปีที่ | 40 |
ฉบับที่ | 3 |
หน้าที่ | 62 -74 |
ภาษา | ไทย |
ดินแดนเอเชียตะวันออกเฉียงใต้รู้จักและคุ้นเคยกับจีนมาอย่างน้อยตั้งแต่สมัยราชวงศ์ฉิน นเมื่อเข้าสู่สมัยราชวงศ์ฮั่นในยุคจักรพรรดิฮั่นอู่ตี้ จากหลักฐานเอกสารประวัติศาสตร์จีนโบราณแสดงให้เห็นว่าจีนการติดต่อสัมพันธ์ระหว่างจีนกับรัฐโบราณต่าง ๆ ขยายไปไกลถึงชายฝั่งตอนใต้ของอินเดีย ดังปรากฏว่า รัฐหวงจือ ซึ่งสันนิษฐานว่าตั้งอยู่บริเวณรัฐทมิฬนาฑูปัจจุบันมาถวายบรรณาการต่อราชสำนักฮั่น ขณะที่จีนก็มีการส่งขันทีออกเดินทางทางทะเลรอนแรมไปติดต่อซื้อขายสินค้ากับดินแดนต่าง ๆ นับเป็นการติดต่อค้าขายระยะแรกเริ่ม รวมถึงการปรากฏตัวของระบบบรรณาการ โดยระบบดังกล่าวกลายมาเป็นรูปแบบการติดต่อสัมพันธ์หลักที่จีนกำหนดให้ทุกชาติต้องติดต่อกับตนเอง ซึ่งทุกชาติต้องยอมรับอำนาจความยิ่งใหญ่ด้วยการมาถวายบรรณาการเพื่อแสดงความอ่อนน้อมต่อจีน ขณะที่จีนจะมอบผลประโยชน์ตอบแทนทางเศรษฐกิจจำนวนมหาศาล และส่วนใหญ่จะไม่มีการแทรกแซงทางการเมืองใด ๆ รูปแบบความสัมพันธ์ดังกล่าวจึงเป็นการติดต่อสัมพันธ์แบบที่ต่างฝ่ายต่างสมประโยชน์ จีนได้แสดงความเป็นมหาอำนาจเหนือรัฐรายรอบ ขณะที่รัฐต่าง ๆ ได้รับประโยชน์ทางเศรษฐกิจ เมื่อเข้าสู่ราชวงศ์หยวน ภายใต้ความพยายามขยายอำนาจทางการเมืองออกไปอย่างกว้างขวาง ระบบบรรณาการถูกนำมาบังคับใช้เพื่อให้รัฐน้อยใหญ่เข้ามาอ่อนน้อมต่อราชสำนักมองโกล และเนื่องด้วยผลประโยชน์ทางเศรษฐกิจที่แฝงอยู่กับระบบบรรณาการ ส่งผลให้รัฐต่าง ๆ ยอมเข้ามาอ่อนน้อมต่อมองโกลแต่โดยดี นับเป็นจุดเริ่มต้นของความรุ่งเรืองของการค้าบรรณาการตั้งแต่นั้นเป็นต้นมาก่อนจะเสื่อมลงในปลายสมัยราชวงศ์ชิง
ดินแดนเอเชียตะวันออกเฉียงใต้รู้จักและคุ้นเคยกับจีนมาอย่างน้อยตั้งแต่สมัยราชวงศ์ฉิน นเมื่อเข้าสู่สมัยราชวงศ์ฮั่นในยุคจักรพรรดิฮั่นอู่ตี้ จากหลักฐานเอกสารประวัติศาสตร์จีนโบราณแสดงให้เห็นว่าจีนการติดต่อสัมพันธ์ระหว่างจีนกับรัฐโบราณต่าง ๆ ขยายไปไกลถึงชายฝั่งตอนใต้ของอินเดีย ดังปรากฏว่า รัฐหวงจือ ซึ่งสันนิษฐานว่าตั้งอยู่บริเวณรัฐทมิฬนาฑูปัจจุบันมาถวายบรรณาการต่อราชสำนักฮั่น ขณะที่จีนก็มีการส่งขันทีออกเดินทางทางทะเลรอนแรมไปติดต่อซื้อขายสินค้ากับดินแดนต่าง ๆ นับเป็นการติดต่อค้าขายระยะแรกเริ่ม รวมถึงการปรากฏตัวของระบบบรรณาการ โดยระบบดังกล่าวกลายมาเป็นรูปแบบการติดต่อสัมพันธ์หลักที่จีนกำหนดให้ทุกชาติต้องติดต่อกับตนเอง ซึ่งทุกชาติต้องยอมรับอำนาจความยิ่งใหญ่ด้วยการมาถวายบรรณาการเพื่อแสดงความอ่อนน้อมต่อจีน ขณะที่จีนจะมอบผลประโยชน์ตอบแทนทางเศรษฐกิจจำนวนมหาศาล และส่วนใหญ่จะไม่มีการแทรกแซงทางการเมืองใด ๆ รูปแบบความสัมพันธ์ดังกล่าวจึงเป็นการติดต่อสัมพันธ์แบบที่ต่างฝ่ายต่างสมประโยชน์ จีนได้แสดงความเป็นมหาอำนาจเหนือรัฐรายรอบ ขณะที่รัฐต่าง ๆ ได้รับประโยชน์ทางเศรษฐกิจ เมื่อเข้าสู่ราชวงศ์หยวน ภายใต้ความพยายามขยายอำนาจทางการเมืองออกไปอย่างกว้างขวาง ระบบบรรณาการถูกนำมาบังคับใช้เพื่อให้รัฐน้อยใหญ่เข้ามาอ่อนน้อมต่อราชสำนักมองโกล และเนื่องด้วยผลประโยชน์ทางเศรษฐกิจที่แฝงอยู่กับระบบบรรณาการ ส่งผลให้รัฐต่าง ๆ ยอมเข้ามาอ่อนน้อมต่อมองโกลแต่โดยดี นับเป็นจุดเริ่มต้นของความรุ่งเรืองของการค้าบรรณาการตั้งแต่นั้นเป็นต้นมาก่อนจะเสื่อมลงในปลายสมัยราชวงศ์ชิง