หน้าแรก บทความ ปราสาทหิน: คำบอกเล่าจาก “ลวดลายที่ยังไม่เสร็จ”

ปราสาทหิน: คำบอกเล่าจาก “ลวดลายที่ยังไม่เสร็จ”

ปราสาทหิน: คำบอกเล่าจาก “ลวดลายที่ยังไม่เสร็จ”

ชื่อผู้แต่ง รุ่งโรจน์ ธรรมรุ่งเรือง
วารสาร/นิตยสาร ดำรงวิชาการ
เดือน กรกฎาคม
ปี 2551
ปีที่ 7
ฉบับที่ 2
หน้าที่ 98-114
ภาษา ไทย
หัวเรื่อง ปราสาทหิน -- ไทย ปราสาทบ้านพลวง - สุรินทร์, ปราสาทเปือยน้อย - ขอนแก่น, ปราสาทพนมรุ้ง - บุรีรัมย์, ปราสาทตาเมืองธม - สุรินทร์, ปราสาทพนมวัน - นครราชสีมา

เนื้อหาโดยย่อ

ปราสาทหินในวัฒนธรรมเขมรโบราณหลายแห่งประดับประดาด้วยลวดลายสลักอันงดงาม ทว่าลวดลายของปราสาทหินหลายแห่งยังไม่เสร็จสมบูรณ์ ลวดลายที่ไม่เสร็จเหล่านี้สามารถใช้เป็นตัวสะท้อนถึงสังคมและวัฒนธรรมสมัยดังกล่าวได้เป็นอย่างดี ปราสาทหินที่นำมาใช้เป็นกรณีศึกษาได้แก่ ปราสาทเมืองต่ำ ปราสาทบ้านพลวง ปราสาทตาเมือนธม ปราสาทเปือยน้อย ปราสาทพนมวัน และปราสาทพนมรุ้ง ทั้งหมดนี้สร้างขึ้นในช่วงศิลปะบาปวน-นครวัด อายุราวพุทธศตวรรษที่ 16-17 ผลที่ได้จากการศึกษาลวดลายที่ยังสลักไม่เสร็จของปราสาทหินเหล่านี้แสดงให้เห็นถึงประเด็นต่างๆ ดังนี้

1. ช่างผู้สลักให้ความสำคัญกับเรื่องทิศเป็นอย่างมาก ทิศสำคัญเป็นต้นว่าทิศตะวันออกหรือทิศด้านหน้ามักสลักแล้วเสร็จเป็นส่วนใหญ่ ขณะที่ทิศตะวันตกหรือทิศด้านหลังมักจะยังไม่แล้วเสร็จ

2. ช่างผู้สลักมีความคิดเกี่ยวกับเรื่องฐานันดรศักดิ์ในงานสถาปัตยกรรมกล่าวคือ ปราสาทประธานซึ่งเป็นอาคารสำคัญที่สุดมักได้รับการสลักอย่างสวยงามและก้าวหน้ากว่าอาคารหลังอื่น

3. ลวดลายที่สลักไม่แล้วเสร็จเหล่านี้สะท้อนถึงปริมาณของช่างสลักและระบบการจัดการงานช่างได้เป็นอย่างดี กล่าวคือ จำนวนช่างสลักคงมีจำนวนไม่มากนัก ด้วยเหตุนี้จึงเกิดกระบวนการที่เรียกว่าเดินสายทำงาน เมื่อช่างจำเป็นต้องเริ่มงาน ณ ปราสาทหลังใหม่ งานของปราสาทหลังเก่าจึงยังคงค้างคาไม่แล้วเสร็จ

หลักฐานสำคัญ

ลวดลายที่พบ ปราสาทบ้านพลวง จังหวัดสุรินทร์, ปราสาทเปือยน้อย จังหวัดขอนแก่น, ปราสาทพนมรุ้งจังหวัดบุรีรัมย์, ปราสาทตาเมืองธม จังหวัดสุรินทร์ และ ปราสาทพนมวัน จังหวัดนครราชสีมา

คำสำคัญ/ป้ายกำกับ

ศิลปะเขมร ปราสาทหิน ศิลปะบาปวน

ยุคสมัย

พุทธศตวรรษที่16 พุทธศตวรรษที่17

จำนวนผู้เข้าชม

58

วันที่เผยแพร่ข้อมูล

9 ส.ค. 2567

ปราสาทหิน: คำบอกเล่าจาก “ลวดลายที่ยังไม่เสร็จ”

  • ปราสาทหิน: คำบอกเล่าจาก “ลวดลายที่ยังไม่เสร็จ”
  • blog-img
    ชื่อผู้แต่ง :
    รุ่งโรจน์ ธรรมรุ่งเรือง

    ชื่อบทความ :
    ปราสาทหิน: คำบอกเล่าจาก “ลวดลายที่ยังไม่เสร็จ”

    วารสาร/นิตยสาร
    วารสาร/นิตยสาร :
    ดำรงวิชาการ

    เดือน
    เดือน :
    กรกฎาคม

    ปี :
    2551

    ปีที่ :
    7

    ฉบับที่ :
    2

    หน้าที่ :
    98-114

    ภาษา :
    ไทย

    หัวเรื่อง :
    ปราสาทหิน -- ไทย ปราสาทบ้านพลวง - สุรินทร์, ปราสาทเปือยน้อย - ขอนแก่น, ปราสาทพนมรุ้ง - บุรีรัมย์, ปราสาทตาเมืองธม - สุรินทร์, ปราสาทพนมวัน - นครราชสีมา

    เนื้อหาโดยย่อ

    ปราสาทหินในวัฒนธรรมเขมรโบราณหลายแห่งประดับประดาด้วยลวดลายสลักอันงดงาม ทว่าลวดลายของปราสาทหินหลายแห่งยังไม่เสร็จสมบูรณ์ ลวดลายที่ไม่เสร็จเหล่านี้สามารถใช้เป็นตัวสะท้อนถึงสังคมและวัฒนธรรมสมัยดังกล่าวได้เป็นอย่างดี ปราสาทหินที่นำมาใช้เป็นกรณีศึกษาได้แก่ ปราสาทเมืองต่ำ ปราสาทบ้านพลวง ปราสาทตาเมือนธม ปราสาทเปือยน้อย ปราสาทพนมวัน และปราสาทพนมรุ้ง ทั้งหมดนี้สร้างขึ้นในช่วงศิลปะบาปวน-นครวัด อายุราวพุทธศตวรรษที่ 16-17 ผลที่ได้จากการศึกษาลวดลายที่ยังสลักไม่เสร็จของปราสาทหินเหล่านี้แสดงให้เห็นถึงประเด็นต่างๆ ดังนี้

    1. ช่างผู้สลักให้ความสำคัญกับเรื่องทิศเป็นอย่างมาก ทิศสำคัญเป็นต้นว่าทิศตะวันออกหรือทิศด้านหน้ามักสลักแล้วเสร็จเป็นส่วนใหญ่ ขณะที่ทิศตะวันตกหรือทิศด้านหลังมักจะยังไม่แล้วเสร็จ

    2. ช่างผู้สลักมีความคิดเกี่ยวกับเรื่องฐานันดรศักดิ์ในงานสถาปัตยกรรมกล่าวคือ ปราสาทประธานซึ่งเป็นอาคารสำคัญที่สุดมักได้รับการสลักอย่างสวยงามและก้าวหน้ากว่าอาคารหลังอื่น

    3. ลวดลายที่สลักไม่แล้วเสร็จเหล่านี้สะท้อนถึงปริมาณของช่างสลักและระบบการจัดการงานช่างได้เป็นอย่างดี กล่าวคือ จำนวนช่างสลักคงมีจำนวนไม่มากนัก ด้วยเหตุนี้จึงเกิดกระบวนการที่เรียกว่าเดินสายทำงาน เมื่อช่างจำเป็นต้องเริ่มงาน ณ ปราสาทหลังใหม่ งานของปราสาทหลังเก่าจึงยังคงค้างคาไม่แล้วเสร็จ

    หลักฐานสำคัญ

    ลวดลายที่พบ ปราสาทบ้านพลวง จังหวัดสุรินทร์, ปราสาทเปือยน้อย จังหวัดขอนแก่น, ปราสาทพนมรุ้งจังหวัดบุรีรัมย์, ปราสาทตาเมืองธม จังหวัดสุรินทร์ และ ปราสาทพนมวัน จังหวัดนครราชสีมา


    ห้องสมุดแนะนำ :

    ลิงก์ที่มา :

    ดาวน์โหลดบทความ :

    ยุคสมัย
    พุทธศตวรรษที่16 พุทธศตวรรษที่17

    คำสำคัญ/ป้ายกำกับ
    ศิลปะเขมร ปราสาทหิน ศิลปะบาปวน

    วันที่เผยแพร่ข้อมูล : 9 ส.ค. 2567
    จำนวนผู้เข้าชม : 58