- ค.ศ.1974 (พ.ศ. 2517) หน่วยศิลปากรที่ 8 นครศรีธรรมราช กองโบราณคดี กรมศิลปากร ทำการสำรวจหลักฐานทางโบราณคดีที่อุโบสถวัดสามแก้ว พบภาพจิตรกรรมฝาผนังร่วมสมัยรัตนโกสินทร์ (พ.ศ.2468 – 2473) และเขียนรายงานลงในหนังสือ “โบราณวัตถุสถานในภาคใต้ตอนเหนือ รวม 7 จังหวัด”

- ค.ศ.1974-1977 (พ.ศ. 2517-2520) หน่วยศิลปากรที่ 8 นครศรีธรรมราช กองโบราณคดี กรมศิลปากร ทำการสำรวจบริเวณเขาสามแก้วและจัดทำรายงานการสำรวจ โบราณวัตถุที่พบส่วนใหญ่ได้นำไปเก็บรักษาที่วัดสามแก้ว

- ค.ศ.1975 (พ.ศ. 2521) คณะสำรวจการขึ้นทะเบียนโบราณสถานในเขตภาคใต้ กองโบราณคดี กรมศิลปากร ได้ทำการสำรวจ และบันทึกโบราณวัตถุที่ชาวบ้านในท้องถิ่นขุดได้จากบริเวณเขาสามแก้ว ได้แก่ พวกลูกปัดและวัตถุสำริดต่างๆ

- ค.ศ.1978 (พ.ศ. 2524) หน่วยศิลปากรที่ 8 นครศรีธรรมราช กองโบราณคดี กรมศิลปากร ทำการสำรวจบริเวณเขาสามแก้วที่ชาวบ้านทำการขุดหาโบราณวัตถุเพื่อประโยชน์ทางการค้า

- ค.ศ.1978 (พ.ศ. 2524) ทำการขุดค้นแหล่งโบราณคดีเขาสามแก้วบนเนินเขา สามารถแบ่งชั้นดินทางวัฒนธรรมออกเป็น 2 ชั้นคือ ชั้นที่ 1 สมัยร่วมประวัติศาสตร์รัตนโกสินทร์ ชั้นที่ 2 คือ สมัยแรกเริ่มประวัติศาสตร์ หลักฐานสำคัญที่ได้จากการขุดค้น ได้แก่ เครื่องมือเครื่องใช้ขวานหินขัด หินลับ แท่นหินบด กำไลหิน ลูกปัดแร่ประกอบหิน เศษภาชนะดินเผา ตุ้มถ่วงแห แว หุ่นจำลองอวัยวะเพศ ตัวสัตว์ ใบไม้ คนและสิงของ กำไลสำริด กลองมโหระทึก ภาชนะสำริด เครื่องมือเหล็ก หอก อาวุธ ขวานเหล็ก ภาชนะคล้ายรูปกะทะ เครื่องมือปลายเหล็กแหลมคล้ายเข็ม เครื่องประดับทองรูปพรรณ เช่นแหวน แผ่นทอง ลูกปัด เครื่องประดับทำด้วยแก้ว เช่น กำไล ลูกปัด เป็นต้น

- ค.ศ.2005-2009 (พ.ศ.2548-2552) ทำการขุดค้นทางโบราณคดีเต็มพื้นที่ 3 ตารางกิโลเมตร จากหลักฐานที่ได้ทำให้ทราบว่าแหล่งโบราณคดีเขาสามแก้วเป็นชุมชนสมัยก่อนประวัติศาสตร์จนถึงสมัยแรกเริ่มประวัติศาสตร์ เป็นชุมชนโบราณที่มีพัฒนาการทางสังคมที่ซับซ้อน มีการจัดระเบียบแบบแผนของชุมชนและมีการติดต่อกับชุมชนอื่น

- ค.ศ.2006 (พ.ศ.2549) ตีพิมพ์บทความเรื่อง “เขาสามแก้ว – เมืองท่ารุ่นต้น” กล่าวถึงข้อมูลของแหล่งโบราณคดีเขาสามแก้วและพูดถึงวิกฤตการลักลอบขุดหาลูกปัดที่ทวีความรุนแรงในช่วงปี ค.ศ.2006-2007 (พ.ศ.2548–2549) เป็นต้นมา พร้อมทั้งแสดงความคิดเห็น เสนอแนะแนวทางแก้ไข การจัดการแหล่งโบราณคดีในแหล่งโบราณคดีเขาสามแก้ว

- ค.ศ.2011 (พ.ศ.2554) ตีพิมพ์วิทยานิพนธ์ “การศึกษาเส้นทางข้ามคาบสมุทรไทยตอนบน” ทำการศึกษาเส้นทางข้ามคาบสมุทรโดยการศึกษาหลักฐานทางโบราณคดีได้ข้อสันนิษฐานว่าน่าจะมีเส้นทางข้ามคาบสมุทรที่แหล่งโบราณคดีปากจั่นฝั่งทะเลตะวันตกและแหล่งโบราณคดีเขาสามแก้วทางฝั่งทะเลตะวันออก เนื่องจากมีหลักฐานทางโบราณคดีและละติจูใกล้เคียงกัน แต่ยังไม่พบแหล่งโบราณคดีกลางคาบสมุทรที่จะยืนยันผลได้ชัดเจน

- ยังไม่ได้รับการพัฒนาเป็นแหล่งท่องเที่ยว ควรมีการจัดการในอนาคต

- จากตลาดเมืองชุมพร ใช้เส้นทางชุมพร – สระพลี ประมาณ 2 – 3 กิโลเมตร จะถึงชุมชนโบราณเขาสามแก้วอยู่ทางซ้ายมือ  

- เชาวณา ไข่แก้ว. “การศึกษาเส้นทางข้ามคาบสมุทรไทยตอนบน.”วิทยานิพนธ์ปริญญาศิลปศาสตรมหาบัณฑิต (โบราณคดีสมัยประวัติศาสตร์) ภาควิชาโบราณคดี บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศิลปากร, 2554.

- ปรีชา นุ่นสุข. “เขาสามแก้ว : เมืองท่ารุ่นต้น” ในเมืองโบราณ 32, 4 (ตุลาคม–ธันวาคม 2549) : 98–104.

- ระบบฐานข้อมูลแหล่งมรดกศิลปวํฒนธรรมและระบบภูมิสารสนเทศ โครงการสำรวจแหล่งมรดกทางวัฒนธรรม (Online) Available from http://www.gis.finearts.go.th.

- วิสันธนี โพธิสุนทร เรียบเรียง. พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติชุมพร. กรุงเทพฯ : สำนักโบราณคดีและพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ กรมศิลปากร, 2542.

- ธราพงศ์ ศรีสุชาติ. “เขาสามแก้ว: ชุมชนโบราณ.” ในสารานุกรมภาคใต้ เล่มที่ 2. กรุงเทพฯ : ธนาคารทหารไทยพานิชย์, 2542 : 841-853.

- Bellina – Pryce Bérénice, and Praon Silapanth. “Weaving cultural identities on trans-Asiatic Networks: Upper Thai – Malay Peninsula – an early socio – political landscape”  Bulletine de École Française d’Extrême – Orient no .93, 2008 : 256 – 293.

- Bellina – Pryce Bérénice, Mercedes Murillo – Barroso, Thomas Oliver Pryce and Marcos Martinon – Torres. “Khao Sam Keao – an archaeometallurgical crossroads for trans – Asiatic Technological Traditions” Journal of Archaeological Science. 37, 2010 : 1761–1772.

- Thomas Oliver Pryce,  Bellina – Pryce Bérénice, Mercedes Murillo – Barroso, Marcos Martinon – Torres and Lynn Biggs. “Prehistoric iron production technologies in the Upper Thai – Malay Peninsula : metallography and slag inclusion analyses of artefacts from Khao sam Kaeo and Phu Khao Thong”  www.academai.edu/3887797/ Prehistoric iron production technologies in the Upper Thai – Malay Peninsula : metallography and slag inclusion analyses of artefacts from Khao sam Kaeo and Phu Khao Thong , 2011.