- พ.ศ. 2552 บัญชา พงษ์พานิช จากหนังสือรอยลูกปัด บทที่ 4 ตอนที่ 4 เรื่องความสัมพันธ์เชิงการค้าข้ามทวีปบนดินแดนภาคใต้ตอนบนเมื่อ 2000 กว่าปีที่แล้ว ได้กล่าวถึงการสำรวจพบลูกปัดและชิ้นส่วนกรองมโหระทึกบนสันเขาสูงริมแม่น้ำพะโต๊ะหรือแม่น้ำหลังสวนบริเวณบ้านในหยาน

- พ.ศ. 2554 เชาวณา ไข่แก้ว ได้สำรวจพื้นที่แหล่งโบราณคดีนี้และสัมภาษณ์นายกำพล อินเกล้า อดีตผู้ใหญ่บ้านและ นางสาวสนธยา มีราช ชาวบ้านในบ้านในหยาน ได้ข้อมูลว่าเมื่อครั้งทำถนนเข้ามาในหมู่บ้านชาวบ้านและผู้ใหญ่บ้านได้พบวัตถุโบราณต่าง ๆ จำนวนมาก แต่ไม่ได้เก็บรักษาไว้ เช่น ขวานหินขัดไม่มีบ่า (สีเหลือง) เศษภาชนะดินเผาเนื้อละเอียดมีรอยซี่ฟันเฟือง ลูกปัดแก้ว กำไลแก้ว หยก เศษทอง และลูกปัดทองคำ ชิ้นส่วนของกองมโหระทึกจำนวนสองชิ้นและให้มีหู

- พ.ศ. 2557 สารัท ชลอสันติสกุล และคณะได้ทำการสำรวจแหล่งโบราณคดีก่อนประวัติศาสตร์ในจังหวัดชุมพร พร้อมทั้งสัมภาษณ์นายสมศักดิ์ อาวรณ์ ให้ข้อมูลว่ามีการพบโบราณวัตถุในพื้นที่ดังกล่าวตั้งแต่สมัยที่ทางการเข้ามาปรับผิวถนนลูกรังให้เป็นถนนลาดยาง ของที่พบได้แก่ ลูกปัดหิน ลูกปัดแก้ว เศษทองคำ เศษภาชนะดินเผาสีดำ ลูกปัดดินเผาสภาพชำรุด ชิ้นส่วนขวานหินขัด และหน้ากลองมโหระทึกขนาดกว้าง 48 เซนติเมตรปัจจุบันจัดเก็บอยู่ที่พิพิธภัณฑ์สถานแห่งชาติ ชุมพร

          แหล่งโบราณคดีในหยาน อ.พะโต๊ะ จ.ชุมพร พิกัด 9.75894, 98.76096 ตั้งอยู่บนเนินเขาเตี้ยๆ ในที่ดินของเอกชน แหล่งมีขนาด 1.13 เฮกตาร์ บริเวณตัวแหล่งโบราณคดีเป็นจุดสบกันของแม่น้ำสองสายคือ แม่น้ำปากทรงและคลองศอก ก่อนที่จะรวมกันแล้วไหลไปรวมกับแม่น้ำหลังสวน ทำให้เป็นตำแหน่งที่ตั้งที่ดีต่อการตั้งถิ่นฐาน แหล่งโบราณคดีในหยานอยู่ห่างจากแหล่งโบราณคดีบ้านโหมงไปทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือ 21 กิโลเมตร

          สภาพของแหล่งถูกทำลายไปมาจากการขุดหาโบราณวัตถุพบเศษภาชนะดินเผา ลูกปัดชนิดต่างๆ ทั้งลูกปัดแก้ว และลูกปัดหินทำจากหินคาร์เนเลียน หินอะเกต คริสตัล จากคำบอกเล่าของชาวบ้านมีปริมาณไม่มากนัก นอกจากนี้ยังพบเครื่องมือหินขัดขนาดใหญ่ ซึ่งคงไว้ใช้ตัดต้นไม้หรือขุดเรืออีกด้วย โบราณวัตถุบางส่วนจัดแสดงไว้ที่พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ ชุมพร

ไม่ได้เป็นแหล่งท่องเที่ยว

บัญชา พงษ์พานิช. รอยลูกปัด. กรุงเทพฯ: มติชน, 2552

เชาวณา ไข่แก้ว. “การศึกษาเส้นทางข้ามคาบสมุทรไทยตอนบน. ”วิทยานิพนธ์ปริญญาศิลปศาสตรมหาบัณฑิต (โบราณคดีสมัยประวัติศาสตร์) ภาควิชาโบราณคดี บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศิลปากร, 2554.

สารัท ชลอสันติสกุล และคณะ. รายงานสำรวจแหล่งโบราณคดีก่อนประวัติศาสตร์ในจังหวัดชุมพร เล่ม 1. นครศรีธรรมราช: สำนักศิลปากรที่ 14 นครศรีธรรมราช กรมศิลปากร, 2557.