บ้านเมืองในยุคสุวรรณภูมิ เมื่อ 2,500-1,500 ปีมาแล้ว เสื่อมถอยไปได้อย่างไร จากข้อมูลต่างๆ ชี้ชัดว่า เมื่อเทคโนโลยีการเดินเรือสมัยโบราณพัฒนาขึ้น เรือสามารถบรรทุกสินค้าได้มากขึ้น เครื่องถ้วยจีนและสินค้าอื่นๆ ก็ยากที่จะขนส่งข้ามคาบสมุทร เรือสินค้าจากแดนไกลที่ครั้งหนึ่งเข้ามาจอดเทียบบริเวณคาบสมุทรไทย-มาเลย์ตอนบนและตอนกลาง จึงได้เปลี่ยนเส้นทางมาสู่การเดินเรืออ้อมคาบสมุทรบริเวณช่องแคบมะละกาและช่องแคบซุนดาแทน เพราะมีความสะดวกและความปลอดภัยมากขึ้นอันเป็นผลมาจากการสถาปนาขึ้นของรัฐศรีวิชัย ในราวพุทธศตวรรษที่ 12-13 อาณาจักรศรีวิชัยบนเกาะสุมาตราได้ผงาดขึ้นมามีอำนาจจึงได้ทำสงครามและความสัมพันธ์ทางเครือญาติควบคุมบ้านเมืองต่างๆ ในเขตคาบสมุทรไทย-มาเลย์ เช่น ผานผาน (พุนพิน จ.สุราษฎร์ธานี) กะตารัม (เกอดะห์) ตามพรลิงค์ (นครศรีธรรมราช) และลังกาสุกะ (ปัตตานี) ทำให้เส้นทางข้ามคอคอดกระเสื่อมความนิยมไปในที่สุด ในขณะเดียวกัน เส้นทางข้ามแผ่นดินก็ถูกควบคุมโดยอาณาจักรบนแผ่นดินใหญ่ เช่น ทวารวดี ทั้งหมดนี้ ย่อมนำไปสู่การเสื่อมลงของเครือข่ายการค้าสุวรรณภูมิยุคแรกเริ่ม แต่นั่นก็เป็นจุดเริ่มต้นของรัฐใหม่และเครือข่ายความสัมพันธ์ในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ในเวลาต่อมา