บทคัดย่อภาษาไทย

บทคัดย่อภาษาอังกฤษ

กิตติกรรมประกาศ

สารบัญตาราง

สารบัญภาพ

สารบัญแผนภูมิ

สารบัญแผนที่

บทที่ 1 บทนำ

 - ความเป็นมาและความสำคัญของปัญหา

 - ความมุ่งหมายและวัตถุประสงค์ของการศึกษา

 - ประโยชน์ของการศึกษา

 - ขอบเขตการศึกษา

 - ขั้นตอนการศึกษา

 - วิธีการศึกษา

บทที่ 2 หลักฐานเอกสาร การสำรวจ และขุคค้นทางโบราณคดีที่เกี่ยวข้องกับเอเชียตะวันตก

 - ภูมิหลังเกี่ยวกับประวัติศาสตร์การค้าของเอเชียตะวันตก

 - หลักฐานทางเอกสารที่สัมพันธ์กับเอเชียตะวันตก

   - วรรณกรรมของอาหรับ

   - วรรณกรรมของกรีก-โรมัน

   - วรรณกรรมจีน

 - หลักฐานจากการสำรวจและขุดค้นทางโบราณคดี

   - แหล่งโบราณคดีซีราฟ

   - แหล่งโบราณคดีบันภอร์

   - แหล่งโบราณคดีมันไต

   - แหล่งโบราณคดีอนุราธปุระ

   - แหล่งโบราณคดีในตอนใต้รัฐเคดะห์

   - แหล่งเรือจมเบลิตุง

   - แหล่งโบราณคดีทุ่งตึก

   - แหล่งโบราณคดีแหลมโพธิ์

   - แหล่งโบราณคดีนางย่อน

   - แหล่งโบราณคดีภูเขาทอง

   - แหล่งโบราณคดีเมืองศรีมโหสถ

   - แหล่งโบราณคดีดงแม่นางเมือง

   - แหล่งโบราณคดียะรัง

   - แหล่งโบราณคดีเมืองโบราณอู่ทอง

   - แหล่งโบราณคดีคูบัว

   - แหล่งโบราณคดีวัดมหาธาตุ

   - แหล่งโบราณคดีเมืองพระรถ

 - สรุป

บทที่ 3 การวิเคราะห์โบราณวัตถุที่เกี่ยวเนื่องกับเอเชียตะวันตกที่พบในประเทศไทยด้วยวิธีทางวิทยาศาสตร์

 - ส่วนที่ 1 การวิเคราะห์โบราณวัตถุที่พบในประเทสไทยด้วยวิธีทางวิทยาศาสตร์

   - การวิเคราะห์ด้วยกล้องจุลทรรศน์อิเล็กตรอนแบบส่องกราด  

     - การวิเคราะห์น้ำเคลือบของภาชนะดินเผาแบบฟ้า-เขียว

       - ผลการวิเคราะห์องค์ประกอบทางเคมีของน้ำเคลือบ

         - การวิเคราะห์ชนิดของน้ำเคลือบ

   - การวิเคราะห์น้ำเคลือบของภาชนะดินเผาแบบเคลือบความมันเงา

     - ผลวิเคราะห์น้ำเคลือบและสี

   - การวิเคราะห์เศษภาชนะแก้ว

     - ผลการวิเคราะห์องค์ประกอบทางเคมีของชิ้นส่วนแก้ว

       - การวิเคราะห์ชนิดของแก้ว

   - การวิเคราะห์เศษภาชนะแก้วลายเขียนสี

     - ผลการวิเคราะห์องค์ประกอบทางเคมีของภาชนะแก้วลายเขียนสี

       - ผลการเปรียบเทียบปริมาณองค์ประกอบธาตุของสีในตัวอย่างแก้วเขียนสี

   - การศึกษาองค์ประกอบเนื้อดินด้วยวิธีศิลาวรรณา

     - ผลการวิเคราะห์เนื้อดินด้วยวิธีศิลาวรรณา

       - ผลการวิเคราะห์ชั้นน้ำเคลือบด้วยวิธีศิลาวรรณา

   - การวิเคราะห์ด้วยเทคนิด Particle Induced X-ray Emission (PIXE)

 - ส่วนที่ 2 ข้อมูลองค์ประกอบทางเคมีของโบราณวัตถุจากต่างประเทศ

   - องค์ประกอบทางเคมีของน้ำเคลือบภาชนะแบบฟ้า-เขียวในแหล่งโบราณคดีต่างประเทศ

     - แหล่งโบราณคดีเวห์ อัสดาซีร์ ประเทศอิรัค

     - แหล่งโบราณคดีบริเวณอ่าวเปอร์เซีย

   - องค์ประกอบทางเคมีของน้ำเคลือบเครื่องถ้วยจีนแบบ Fahua ที่มีการเคลือบแบบฟ้า-เขียว

   - องค์ประกอบทางเคมีของน้ำเคลือบภาชนะแบบเคลือบความมันเงาในแหล่งโบราณคดีต่างประเทศ

   - องค์ประกอบทางเคมีของชิ้นส่วนภาชนะแก้วในแหล่งโบราณคดีต่างประเทศ

     - แหล่งโบราณคดีเปงกาลัน บูจัง ประเทศมาเลเซีย

     - แหล่งโบราณคดีเมืองสเตซิฟอน

     - แหล่งโบราณคดีในเอเชียตะวันตกสมัยอิสลาม

     - แหล่งโบราณคดีรายา คาบสมุทรซีนาย ประเทศอียิปต์

     - แหล่งโบราณคดีเมืองรัฆฆา ประเทสซีเรีย

     - หลุมศพเจ้าหญิงเชงกัว มองโกเลียตอนใน

     - สถูปวัดดูเล เทียนจิน ประเทศจีน

   - องค์ประกอบทางเคมีของชิ้นส่วนภาชนะแก้วเขียนสีในแหล่งโบราณคดีต่างประเทศ

     - แหล่งโบราณคดีในเอเชียตะวันตกสมัยอิสลาม

     - แหล่งโบราณคดีรายา คาบสมุทรซีนาย ประเทศอียิปต์

   - องค์ประกอบทางเคมีของเหรียญกษาปณ์เปอร์เซียที่พบในต่างประเทศ

 - ส่วนที่ 3 การเปรียบเทียบผลการวิเคราะห์โบราณวัตถุกับต่างประเทศ

   - ผลการเปรียบเทียบภาชนะดินเผาแบบฟ้า-เขียวกับต่างประเทศ

     - สรุปผลการวิเคราะห์น้ำเคลือบและเนื้อดินของภาชนะดินเผาแบบฟ้า-เขียว

   - ผลการเปรียบเทียบน้ำเคลือบและสีที่เขียนบนภาชนะแบบเคลือบความมันเงากับต่างประเทศ

   - การวิเคราะห์ถิ่นกำเนิดของแก้วและความสัมพันธ์กับต่างประเทศ

   - การวิเคราะห์ถิ่นกำเนิดของแก้วเขียนสีและความสัมพันธ์กับต่างประเทศ

   - การวิเคราะห์และเปรียบเทียบเหรียญเงินสมัยซัสซาเนี่ยนกับต่างประเทศ

บทที่ 4 ผลการศึกษา

 - สินค้า

 - พ่อค้า

 - เส้นทางการค้า

 - เส้นทางการแพร่กระจายสิ้นค้าจากเมืองท่าสู่แผ่นดินใหญ่

บทที่ 5 สรุปและข้อเสนอแนะ

 - สรุปผลการศึกษา

 - ข้อเสนอแนะ

รายการอ้างอิง

ประวัติผู้วิจัย 

วิทยานิพนธ์ฉบับนี้มีวัตถุประสงค์ 2 ประการ คือ 1) ศึกษาโบราณวัตถุที่มาจากเอเชียตะวันตกโดยใช้วิธีวิเคราะห์ทางวิทยาศาสตร์ ตัวอย่างโบราณวัตถุที่นำมาวิเคราะห์แต่ละประเภท เพื่อให้ผลที่แสดงให้เห็นถึงแหล่งที่มาและเทคโนโลยีการผลิต 2) ศึกษาหลักฐานทางประวัติศาสตร์และโบราณคดีเพื่อแสดงให้เห็นถึงความสัมพันธ์ทางการค้าระหว่างภูมิภาคเอเชียตะวันตกและเอเชียตะวันออกเฉียงใต้โดยเน้นประเทศไทยเป็นหลักในช่วงก่อนพุทธศตวรรษที่ 16

ผลการศึกษาพบว่า ภาชนะดินเผาจากเอเชียตะวันตกใช้เทคนิคการเคลือบชนิดเคลือบด่าง และใช้แร่ธาตุและออกไซด์ของโลหะเป็นสารประกอบในการให้สี และตกแต่งผิวบนภาชนะดินเผาส่วนนี้ของภาชนะเป็นแบบเนื้อเครื่องหิน ในขณะที่แก้วใสและแก้วเขียนสีต่างเป็นแก้วโซดา ที่มีการออกไซด์ของโลหะเป็นสารประกอบสี ส่วนเหรียญกษาปณ์เงินมีค่าความบริสุทธิ์ของเงินค่อนข้างสูง ผลจากตัวอย่างโบราณวัตถุส่วนใหญ่ที่นำมาวิเคราะห์ แสดงให้เห็นว่ามีต้นกำเนิดอยู่ที่เอเชียตะวันตก ซึ่งแหล่งผลิตในแต่ละที่ต่าง ๆ กันไปตามผลิตภัณฑ์แต่ละประเภท

เมื่อนำผลการวิเคราะห์ข้างต้นมาพิจารณาร่วมกันกับข้อมูลทางประวัติศาสตร์และโบราณคดีทำให้ทราบว่า พ่อค้าชาวเอเชียตะวันตกเดินทางเข้ามายังเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ในราวปลายพุทธศตวรรษที่ 12 ถึงต้นพุทธศตวรรษที่ 13 และได้ประกอบการค้ากับชาวพื้นเมือง สินค้าออกที่สำคัญของเอเชียตะวันตกคือ ภาชนะดินเผาและแก้ว ในขณะที่สินค้านำเข้าในช่วงแรก คือ ผ้าไหม ส่วนช่วงหลังคือ เครื่องถ้วยจีนและเครื่องเทศจากเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ โดยพ่อค้าชาวเอเชียตะวันตกทำหน้าที่เป็นพ่อค้าคนกลางในการซื้อ-ขายเครื่องเทศให้กับจีนและโลกฝั่งตะวันตก อย่างไรก็ดี ยังไม่พบสินค้าจากเอเชียตะวันตกกระจายเข้าไปถึงแผ่นดินตอนในของประเทศไทย ซึ่งแสดงถึงบทบาทของสินค้าจากเอเชียตะวันตกที่มีอยู่แค่เพียงบริเวณชุมชนเมืองท่าเท่านั้น