หน้าแรก วิทยานิพนธ์ การศึกษาลำดับพัฒนาการวัฒนธรรมทางโบราณคดีเมืองอู่ทอง

การศึกษาลำดับพัฒนาการวัฒนธรรมทางโบราณคดีเมืองอู่ทอง

การศึกษาลำดับพัฒนาการวัฒนธรรมทางโบราณคดีเมืองอู่ทอง

ผู้เขียน สันติ์ ไทยานนท์
ชื่อวิทยานิพนธ์ การศึกษาลำดับพัฒนาการวัฒนธรรมทางโบราณคดีเมืองอู่ทอง
มหาวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศิลปากร
คณะ บัณฑิตวิทยาลัย
สาขาวิชา โบราณคดีสมัยประวัติศาสตร์
ระดับการศึกษา ปริญญาโท
ปี 2554 (2011)
จำนวนหน้า 212
ภาษา ภาษาไทย
ที่มา ลิงก์ที่มา

สารบัญ

บทคัดย่อภาษาไทย
บทคัดย่อภาษาอังกฤษ
กิตติกรรมประกาศ
สารบัญตาราง
สารบัญภาพ
สารบัญแผนผัง
สาบัญลายเส้น

บทที่ 1 บทนำ
   ความเป็นมาและความสำคัญ
   เมืองอู่ทองกับการดำเนินงานทางโบราณคดีที่ผ่านมา
   วัตถุประสงค์การศึกษา
   ประโยชน์ที่คาดว่าจะได้รับ
   ขอบเขตงานวิจัย
   ระเบียบวิธีขั้นตอนการศึกษา
   หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง
   แหล่งข้อมูล
   
บทที่ 2 สภาพภูมิศาสตร์ และที่ตั้งเมืองอู่ทอง
   สภาพภูมิศาสตร์
      สภาพภูมิประเทศ
      ทรัพบากรธรรมชาติ
      สภาพภูมิอากาศ
      พิกัดที่ตั้งเมืองโบราณอู่ทอง
      สิ่งศักดิ์สิทธิ์สำคัญที่ประชาชนนับถือประจำเมืองอู่ทอง
บทที่ 3 การดำเนินงานทางโบราณคดี
   หลักฐานด้านโบราณสถานภายในเมืองอู่ทอง
   การสำรวจเพื่อกำหนดพื้นที่ในการขุดค้นทางโบราณคดี
   การขุดค้นทางโบราณคดี
      หลุมขุดทดสอบ TP.1 (คันดินคูเมืองทิศตะวันตก)
      สรุปผลการขุดค้นหลุมขุดทดสอบ TP.1
      หลุมขุดทดสอบ TP.2
      สรุปผลการขุดค้นหลุมขุดทดสอบ TP.2
      หลุมขุดทดสอบ TP.3
      สรุปผลการขุดค้นหลุมขุดทดสอบ TP.3
บทที่ 4 วิเคราะห์หลักฐานทางโบราณคดี
   คูน้ำ-คันดิน เมืองโบราณอู่ทอง
      การจัดลำดับชั้นทับถมทางวัฒนธรรม TP.1
      วิเคราะห์หลักฐานสำคัญที่พบจากชั้นวัฒนธรรมคันดินคูเมือง
      โครงกระดูกและการฝังศพ
      ภาชนะมีจารึก
      เศษภาชนะลายคลื่นเคลือบน้ำดินสีแดง
      ผลการกำหนดอายุทางวิทยาศาสตร์
      สรุปผลการกำหนดอายุสมัยคันดิน
   สรุปผลการขุดค้นคันดินคูเมือง
   วิเคราะห์หลักฐานประเภทโบราณวัตถุประเภทต่าง ๆ จากหลุมขุดค้น TP.2 และTP.3
      โบราณวัตถุประเภทดินเผา
         ภาชนะดินเผา
            ภาชนะประเภทหม้อมีสัน
            ภาชนะประเภทชาม, อ่าง
            ภาชนะประเภทหม้อและไห
         ส่วนฐาน, ก้นภาชนะ
         ภาชนะจากต่างถิ่น
         ตะคันดินเผา
         เทคนิคการตบแต่งภาชนะ
         เทคนิคการทาน้ำดินและเขียนสี
         เทคนิคการขูดขีด, ขุด
         เทคนิคการทาน้ำดินผสมขูดขีด
         เทคนิคการกดประทับ
         เทคนิคการขัดมันเป็นริ้ว
         เทคนิคการปั้นแปะ
      เบี้ยดินเผา
      แวดินเผา
      กระสุนดินเผา
      กระเบื้องดินเผา
      อิฐ
      ตราประทับและก้อนดินที่ถูกประทับตรา
      ตุ๊กตาดินเผาและดินเผาไฟเป็นรูปต่าง ๆ 
      ดินเผาไฟที่ใช้ในพิธีกรรม
      ชิ้นส่วนประติมากรรมหิน
      โบราณวัตถุประเภทลูกปัดแก้ว
      โบราณวัตถุประเภทโลหะ
         ห่วงตะกั่ว
         ใบมีดเหล็ก
         เงินและทองแดง
         ตะกรันขี้แร่
      โบราณวัตถุประเภทพืช
         ข้าว
   หลักฐานประเภทนิเวศวัตถุ
      หลุมขุดค้น TP.2
      หลุมขุดค้น TP.3
   การจัดลำดับชั้นทับถมทางวัฒนธรรม TP.2
      ผลการกำหนดอายุชั้นวัฒนธรรม
      ผลการกำหนดอายุทางวิทยาศาสตร์
      สรุปการจัดอายุชั้นวัฒนธรรม TP.2
   การจัดลำดับชั้นทับถมทางวัฒนธรรม TP.3
      ผลการกำหนดอายุชั้นวัฒนธรรม
      ผลการกำหนดอายุทางวิทยาศาสตร์
      สรุปการจัดอายุชั้นวัฒนธรรม TP.3
   สรุปการตีความจากหลักฐานทางโบราณคดีในบริบทต่าง ๆ ของแหล่งโบราณคดีเมืองอู่ทอง
      ด้านสภาพของสิ่งแวดล้อมและวิถีชีวิตในอดีต
      สภาพเศรษฐกิจและสังคม
      ศาสนาและคติความเชื่อ
      การเมืองการปกครอง
บทที่ 5 สรุปผลการวิเคราะห์หลักฐานทางโบราณคดี
   ข้อมูลใหม่ที่ได้จากการศึกษาในครั้งนี้
   ข้อเสนอแนะ

รายการอ้างอิง
ประวัติผู้วิจัย

ห้องสมุดแนะนำ

หอสมุดมหาวิทยาลัยศิลปากร และฐานข้อมูลเอกสารฉบับเต็มในรูปอิเล็กทรอนิกส์ของไทย (Thai Digital Collection)

คำสำคัญ/ป้ายกำกับ

ทวารวดี อู่ทอง คูเมือง คันดิน

ยุคสมัย

สมัยประวัติศาสตร์ตอนต้น โบราณ

จำนวนผู้เข้าชม

87

วันที่เผยแพร่ข้อมูล

27 ม.ค. 2567

การศึกษาลำดับพัฒนาการวัฒนธรรมทางโบราณคดีเมืองอู่ทอง

  • การศึกษาลำดับพัฒนาการวัฒนธรรมทางโบราณคดีเมืองอู่ทอง
  • ผู้เขียน
    สันติ์ ไทยานนท์

    ชื่อวิทยานิพนธ์
    การศึกษาลำดับพัฒนาการวัฒนธรรมทางโบราณคดีเมืองอู่ทอง

    มหาวิทยาลัย
    มหาวิทยาลัยศิลปากร

    คณะ
    บัณฑิตวิทยาลัย

    สาขาวิชา
    โบราณคดีสมัยประวัติศาสตร์

    ระดับการศึกษา
    ปริญญาโท

    ปี
    2554 (2011)

    จำนวนหน้า
    212

    ภาษา
    ภาษาไทย
  • สารบัญ
  • บทคัดย่อภาษาไทย
    บทคัดย่อภาษาอังกฤษ
    กิตติกรรมประกาศ
    สารบัญตาราง
    สารบัญภาพ
    สารบัญแผนผัง
    สาบัญลายเส้น

    บทที่ 1 บทนำ
       ความเป็นมาและความสำคัญ
       เมืองอู่ทองกับการดำเนินงานทางโบราณคดีที่ผ่านมา
       วัตถุประสงค์การศึกษา
       ประโยชน์ที่คาดว่าจะได้รับ
       ขอบเขตงานวิจัย
       ระเบียบวิธีขั้นตอนการศึกษา
       หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง
       แหล่งข้อมูล
       
    บทที่ 2 สภาพภูมิศาสตร์ และที่ตั้งเมืองอู่ทอง
       สภาพภูมิศาสตร์
          สภาพภูมิประเทศ
          ทรัพบากรธรรมชาติ
          สภาพภูมิอากาศ
          พิกัดที่ตั้งเมืองโบราณอู่ทอง
          สิ่งศักดิ์สิทธิ์สำคัญที่ประชาชนนับถือประจำเมืองอู่ทอง
    บทที่ 3 การดำเนินงานทางโบราณคดี
       หลักฐานด้านโบราณสถานภายในเมืองอู่ทอง
       การสำรวจเพื่อกำหนดพื้นที่ในการขุดค้นทางโบราณคดี
       การขุดค้นทางโบราณคดี
          หลุมขุดทดสอบ TP.1 (คันดินคูเมืองทิศตะวันตก)
          สรุปผลการขุดค้นหลุมขุดทดสอบ TP.1
          หลุมขุดทดสอบ TP.2
          สรุปผลการขุดค้นหลุมขุดทดสอบ TP.2
          หลุมขุดทดสอบ TP.3
          สรุปผลการขุดค้นหลุมขุดทดสอบ TP.3
    บทที่ 4 วิเคราะห์หลักฐานทางโบราณคดี
       คูน้ำ-คันดิน เมืองโบราณอู่ทอง
          การจัดลำดับชั้นทับถมทางวัฒนธรรม TP.1
          วิเคราะห์หลักฐานสำคัญที่พบจากชั้นวัฒนธรรมคันดินคูเมือง
          โครงกระดูกและการฝังศพ
          ภาชนะมีจารึก
          เศษภาชนะลายคลื่นเคลือบน้ำดินสีแดง
          ผลการกำหนดอายุทางวิทยาศาสตร์
          สรุปผลการกำหนดอายุสมัยคันดิน
       สรุปผลการขุดค้นคันดินคูเมือง
       วิเคราะห์หลักฐานประเภทโบราณวัตถุประเภทต่าง ๆ จากหลุมขุดค้น TP.2 และTP.3
          โบราณวัตถุประเภทดินเผา
             ภาชนะดินเผา
                ภาชนะประเภทหม้อมีสัน
                ภาชนะประเภทชาม, อ่าง
                ภาชนะประเภทหม้อและไห
             ส่วนฐาน, ก้นภาชนะ
             ภาชนะจากต่างถิ่น
             ตะคันดินเผา
             เทคนิคการตบแต่งภาชนะ
             เทคนิคการทาน้ำดินและเขียนสี
             เทคนิคการขูดขีด, ขุด
             เทคนิคการทาน้ำดินผสมขูดขีด
             เทคนิคการกดประทับ
             เทคนิคการขัดมันเป็นริ้ว
             เทคนิคการปั้นแปะ
          เบี้ยดินเผา
          แวดินเผา
          กระสุนดินเผา
          กระเบื้องดินเผา
          อิฐ
          ตราประทับและก้อนดินที่ถูกประทับตรา
          ตุ๊กตาดินเผาและดินเผาไฟเป็นรูปต่าง ๆ 
          ดินเผาไฟที่ใช้ในพิธีกรรม
          ชิ้นส่วนประติมากรรมหิน
          โบราณวัตถุประเภทลูกปัดแก้ว
          โบราณวัตถุประเภทโลหะ
             ห่วงตะกั่ว
             ใบมีดเหล็ก
             เงินและทองแดง
             ตะกรันขี้แร่
          โบราณวัตถุประเภทพืช
             ข้าว
       หลักฐานประเภทนิเวศวัตถุ
          หลุมขุดค้น TP.2
          หลุมขุดค้น TP.3
       การจัดลำดับชั้นทับถมทางวัฒนธรรม TP.2
          ผลการกำหนดอายุชั้นวัฒนธรรม
          ผลการกำหนดอายุทางวิทยาศาสตร์
          สรุปการจัดอายุชั้นวัฒนธรรม TP.2
       การจัดลำดับชั้นทับถมทางวัฒนธรรม TP.3
          ผลการกำหนดอายุชั้นวัฒนธรรม
          ผลการกำหนดอายุทางวิทยาศาสตร์
          สรุปการจัดอายุชั้นวัฒนธรรม TP.3
       สรุปการตีความจากหลักฐานทางโบราณคดีในบริบทต่าง ๆ ของแหล่งโบราณคดีเมืองอู่ทอง
          ด้านสภาพของสิ่งแวดล้อมและวิถีชีวิตในอดีต
          สภาพเศรษฐกิจและสังคม
          ศาสนาและคติความเชื่อ
          การเมืองการปกครอง
    บทที่ 5 สรุปผลการวิเคราะห์หลักฐานทางโบราณคดี
       ข้อมูลใหม่ที่ได้จากการศึกษาในครั้งนี้
       ข้อเสนอแนะ

    รายการอ้างอิง
    ประวัติผู้วิจัย


  • บทคัดย่อ
  • งานวิจัยนี้มุ่งศึกษาพัฒนาการทางวัฒนธรรมของเมืองโบราณอู่ทอง โดยเน้นการศึกษาวิเคราะห์ข้อมูลจากการขุดค้นแหล่งโบราณคดีทั้ง 3 แหล่ง ที่ได้ทำการขุดค้นไปแล้วในปี พ.ศ. 2553 ผลที่ได้จากการศึกษาในครั้งนี้ สามารถจัดลำดับพัฒนาการของเมืองโบราณอู่ทองได้ 4 ระยะ คือ 1) ระยะที่ 1 ก่อนสมัยทวารวดี (พุทธศตวรรษที่ 10) หลักฐานจากการขุดค้นคันดินคูเมืองทำให้ทราบว่า ก่อนหน้านี้พื้นที่บริเวณคันดินคูเมืองได้ปรากฏร่องรอยของชุมชนอยู่อาศัยมาก่อน ชุมชนเหล่านี้ได้รู้จักและติดต่อกับอินเดียมาก่อนหน้าแล้ว นอกจากนั้นยังพบร่องรอยการติดต่อกับเมืองท่าโบราณสำคัญร่วมสมัยทางแถบแหลมอินโดจีน อย่างเช่น เมืองออกแก้ว ประเทศเวียดนาม 2) ระยะที่ 2 แรกเริ่มสมัยทวารวดี (ช่วงพุทธศตวรรษที่ 11-12) มีการรวมตัวพัฒนาขึ้นเป็นรูปแบบรัฐ จากชุมชนที่อยู่ต่อเนื่องกันมาจากก่อนหน้านี้ ในช่วงนี้เองพบว่าประชาชนมีการใช้ตัวอักษรแล้วซึ่งน่าเป็นผลมาจากการติดต่อทางการค้ากับอินเดีย 3) ระยะที่ 3 สมัยทวารวดี (ช่วงพุทธศตวรรษที่ 13-14) พัฒนาเป็นรัฐทวารวดีอย่างเต็มตัว มีการพัฒนาระบบชลประทาน และยังพบร่องรอยของศาสนาพราหมณ์ในช่วงนี้ ที่แหล่งโบราณคดีเนินพลับพลา ซึ่งน่าจะมีความเกี่ยวเนื่องกับชนชั้นปกครองในฐานะเทวราช เพื่อให้ประชาชนเกิดความเลื่อมใสในผู้ปกครองรัฐ 4) ระยะที่ 4 สมัยทวารวดีตอนปลาย (ช่วงพุทธศตวรรษที่ 15-16) การค้ากับเมืองท่าต่าง ๆ ยังคงเจริญต่อเนื่องเรื่อยมา พบการทำอุตสาหกรรมแปรรูปลูกปัดแก้ว และโลหะ ซึ่งน่าจะเป็นสินค้าส่งออก และมีการติดต่อสัมพันธ์กับเมืองท่าทางภาคใต้ ก่อนที่เมืองอู่ทองต้องเสื่อมลงไปราวพุทธศตวรรษที่ 16 อันเนื่องมาจากการเปลี่ยนแปลงของสภาพภูมิประเทศ


    ห้องสมุดแนะนำ
    หอสมุดมหาวิทยาลัยศิลปากร และฐานข้อมูลเอกสารฉบับเต็มในรูปอิเล็กทรอนิกส์ของไทย (Thai Digital Collection)

    ลิงก์ที่มา

    ประเด็นสำคัญ
    การข้ามคาบสมุทร, การค้าทางไกล, การตั้งถิ่นฐาน, ประวัติศาสตร์สังคม, เศรษฐกิจการค้า,

    ยุคสมัย
    สมัยประวัติศาสตร์ตอนต้น โบราณ

    คำสำคัญ
    ทวารวดี อู่ทอง คูเมือง คันดิน


    วันที่เผยแพร่ข้อมูล : 27 ม.ค. 2567
    จำนวนผู้เข้าชม : 87