บทคัดย่อภาษาไทย
บทคัดย่อภาษาอังกฤษ
กิตติกรรมประกาศ
สารบัญตาราง
สารบัญภาพ
สารบัญแผนภูมิ

บทที่ 1 บทนำ
   ความเป็นมาและความสำคัญของปัญหา
   จุดประสงค์ของการศึกษา
   ขอบเขตของการศึกษา
   วิธีการและขั้นตอนการศึกษาวิจัย 
   ผลที่คาดว่าจะได้รับ
   แหล่งข้อมูล
   พื้นที่ทำการศึกษา

บทที่ 2 ทบทวนวรรณ
   ระบบชลประทานในอินเดียสมัยโบราณ
   ระบบชลประทานศรีลังกาสมัยโบราณ
   ระบบชลประทานประเทศพม่าในสมัยโบราณ
   ระบบชลประทานกัมพูชาในสมัยโบราณ
   การศึกษาระบบชลประทานบริเวณประเทศไทยในสมัยโบราณ

บทที่ 3 การศึกษาการจัดการน้ำในภาคตะวันออกของประเทศไทยในสมัยทวารวดี
   เมืองโบราณที่ศึกษา 3 เมืองประกอบด้วย
   เมืองดงละคร จังหวัดนครนายก
   เมืองศรีมโหสถ จังหวัดปราจีนบุรี
   เมืองพระรถ จังหวัดชลบุรี 
 การศึกษาเรื่องการจัดการน้ำและระบบชลประทานในพื้นที่ศึกษาที่มีผู้ศึกษาไว้แล้ว
   ทรัพยากรน้ำและสิ่งก่อสร้างที่เกี่ยวข้องกับระบบชลประทานในเมืองดงละคร จังหวัดนครนายก
   ทรัพยากรน้ำและสิ่งก่อสร้างที่เกี่ยวข้องกับระบบชลประทานในเมืองศรีมโหสถ จังหวัดปราจีนบุรี
   ทรัพยากรน้ำและสิ่งก่อสร้างที่เกี่ยวข้องกับระบบชลประทานในเมืองพระรถ จังหวัดชลบุรี 
ข้อมูลและการศึกษาการจัดการน้ำในภาคตะวันออกของประเทศไทยในสมัยทวารวดี
   เมืองดงละคร จังหวัดนครนายก
      ลักษณะทางกายภาพของเมืองดงละคร
      การใช้สว่านเจาะดิน (Soil Auger) ในการศึกษา
   เมืองศรีมโหสถ จังหวัดปราจีนบุรี
      การศึกษาสิ่งก่อสร้างทางชลประทานที่พบในเมืองศรีมโหสถ
      การศึกษาสระน้ำและบ่อน้ำ
      สิ่งก่อสร้างภายในคูเมืองด้านทิศใต้
      สิ่งก่อสร้างภายในคูเมืองด้านทิศเหนือ
      การศึกษาคันดินโบราณหรือที่เรียกว่าถนนพระรถและถนนนางอมรเทวี
      การใช้สว่านเจาะดิน (Soil Auger) ในการศึกษา
   เมืองพระรถ จังหวัดชลบุรี
      การวิเคราะห์พื้นที่และการสำรวจในปัจจุบัน
      การใช้สว่านเจาะดิน (Soil Auger) ในการศึกษา

บทที่ 4 ผลการวิเคราะห์ข้อมูล
   การวิเคราะห์ข้อมูลการศึกษาการจัดการน้ำในภาคตะวันออกของประเทศไทยในสมัยทวารวดี เมืองดงละคร จังหวัดนครนายก
   การวิเคราะห์ข้อมูลการศึกษาการจัดการน้ำในภาคตะวันออกของประเทศไทยในสมัยทวารวดี เมืองศรีมโหสถ จังหวัดปราจีนบุรี
   การวิเคราะห์ข้อมูลการศึกษาการจัดการน้ำในภาคตะวันออกของประเทศไทยในสมัยทวารวดี เมืองพระรถ จังหวัดชลบุรี
   การวิเคราะห์เปรียบเทียบรูปแบบการจัดการน้ำในพื้นที่ศึกษากับการจัดการน้ำในพื้นที่อื่น ๆ 
   ลักษณะทางภูมิอากาศในอดีตและปัจจุบัน
   ทักษะและความรู้ในเรื่องการจัดการน้ำ

บทที่ 5 สรุปและข้อเสนอแนะ

รายการอ้งอิง
   เอกสารภาษาไทย
   เอกสารภาษาต่างประเทศ

ภาคผนวก
   ภาคผนวก ก GPS บนเครื่องมือแสดงผล Apple iPad 2
   ภาคผนวก ข การวัดความสูงด้วยโปรแกรม Elevation Chart
   ภาคผนวก ค การวัดสีของดิน
   ภาคผนวก ง การวัดความเค็มในดิน
   ภาคผนวก จ การวัดความเป็นกรด-ด่าง ของดิน
   ภาคผนวก ฉ วิศวกรรมชลประทนที่เกี่ยวข้อง
   ภาคผนวก ช ระบบน้ำใต้ดิน
   ภาคผนวก ซ การศึกษาทางโบราณคดีโดยใช้ภาพถ่ายทางอากาศ
   ภาคผนวก ฌ ภาพถ่ายดาวเทียมจำลองลักษณะภูมิประเทศเชิงตัวเลข DEM (Digital elevation model)
ประวัติผู้วิจัย

การศึกษาเรื่อง “การจัดการน้ำในภาคตะวันออกของประเทศไทยในสมัยทวารวดี” ได้เลือกพื้นที่ศึกษาเมืองโบราณในสมัยทวารวดี จำนวน 3 เมือง คือ เมืองดงละครจังหวัดนครนายก เมืองศรีมโหสถจังหวัดปราจีนบุรี และเมืองพระรถจังหวัดชลบุรี โดยมีจุดประสงค์เพื่อศึกษาถึงลักษณะภูมิประเทศของเมืองโบราณในสมัยทวารวดีว่ามีความสอดคล้องกับการจัดการน้ำในสมัยโบราณอย่างไร และศึกษารูปแบบหรือระบบที่ใช้ในการจัดการน้ำในสมัยโบราณว่าจะทำงานอย่างไรโดยได้ใช้ข้อมูลด้านต่าง ๆ มาประกอบการศึกษา เช่น ข้อมูลความสูงและลักษณะพื้นที่จากภาพถ่ายดาวเทียม แผนที่ ภาพถ่ายทางอากาศ และการตรวจวัดภาคสนาม นอกจากนี้ยังได้เก็บตัวอย่างดินในพื้นที่ต่าง ๆ เพื่อนำมาใช้ในการวิเคราะห์พื้นที่อันเกิดจากการกระทำของน้ำ เมื่อนำข้อมูลที่ได้จากการศึกษามาวิเคราะห์และประมวลผลจึงได้ข้อสรุปที่ว่า เมืองโบราณในแต่ละแห่งนั้นได้มีการสร้างระบบการจัดการน้ำหรือการลงประทานของแต่ละเมืองที่แตกต่างกันไปตามลักษณะทางภูมิประเทศและขนาดของแต่ละเมือง โดยลักษณะภูมิประเทศของเมืองในพื้นที่ศึกษานี้จะมีลักษณะร่วมที่คล้ายกันคือ มีที่ตั้งอยู่บนพื้นที่สูงกว่าพื้นที่ราบโดยรอบที่เป็นพื้นที่ราบที่มีน้ำท่วมตามฤดูกาล และการอาศัยอยู่ในพื้นที่สูงกว่าระดับน้ำท่วมถึงทำให้เกิดปัญหาในเรื่องขาดแคลนน้ำในฤดูแล้ง ผู้คนในสมัยทวารวดีจึงได้สร้างสิ่งก่อสร้างทางชลประทานเพื่อใช้ในการจัดการน้ำให้ไหลไปในทิศทางที่ต้องการในขณะที่ปริมาณน้ำมีมาก และสร้างสิ่งก่อสร้างเพื่อเก็บกักน้ำไว้ใช้ในยามขาดแคลน นอกจากนี้ยังพบข้อมูลเพิ่มเติมจากการศึกษาในเรื่องระดับน้ำใต้ดินนั้นมีความสำคัญอย่างมากต่อสิ่งก่อสร้างเพื่อการชลประทานในสมัยก่อน โดยน้ำใต้ดินในบริเวณพื้นที่ราบด้านล่างใกล้กับเมืองโบราณต่าง ๆ นั้นจะมีความสัมพันธ์กับปริมาณน้ำในบ่อน้ำหรือสิ่งก่อสร้างทางชลประทานอื่น ๆ บริเวณเมืองโบราณ การศึกษาในเรื่องวิศวกรรมอุทกวิทยานั้นได้อธิบายถึงความสัมพันธ์ของน้ำผิวดินที่ไหลลงสู่ใต้ดินในบริเวณพื้นที่สูงจะเคลื่อนตัวลงสู่พื้นที่ต่ำกว่าเสมอ แต่จะช้าหรือเร็วนั้นขึ้นอยู่กับระดับน้ำผิวดินและน้ำใต้ดินในพื้นที่ราบที่จะผลักดันระดับน้ำในพื้นที่สูงให้คงตัวอยู่ได้ ดังนั้นเมื่อข้อมูลความสูงและลาดเทของเมืองโบราณที่ศึกษา ข้อมูลด้านวิศวกรรมอุทกวิทยาและการศึกษาถึงระดับน้ำทะเลสมัยโบราณมาพิจารณาเปรียบเทียบกับ สภาวะความแห้งแล้งบริเวณเมืองโบราณที่เกิดขึ้นเป็นประจำทุกปี จึงได้ข้อสันนิษฐานว่าสิ่งก่อสร้างทางชลประทานเพื่อใช้ในการจัดการน้ำที่สร้างขึ้นในสมัยทวารวดีนั้นจะทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพกับสภาวะปริมาณน้ำที่เหมาะสมในอดีต เพราะระดับน้ำใต้ดินและน้ำผิวดินในอดีตนั้นมีปริมาณที่สูงกว่าในปัจจุบันตามระดับน้ำทะเลในสมัยโบราณ ผลการศึกษาที่ได้จากการเปรียบเทียบรูปแบบและองค์ความรู้ที่นำมาใช้ในการก่อสร้างระบบการจัดการน้ำในเมืองโบราณภาคตะวันออกของประเทศไทยสมัยทวารวดี มีความสอดคล้องกับผลการศึกษาในด้านอื่น ๆ ของสมัยทวารวดีที่บ่งชี้ว่าวัฒนธรรมในสมัยทวารวดีนั้นได้รับอิทธิพลด้านรูปแบบและแนวคิดมาจากกลุ่มคนที่เคยอาศัยอยู่ในแถบลุ่มแม่น้ำ กฤษณา-โคทาวรี นำมาถ่ายทอดให้ผู้คนในสมัยทวารวดีและชาวทวารวดีได้นำมาประยุกต์ใช้ให้เหมาะสมกับสภาพภูมิประเทศของตน